فردای اقتصاد: محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی اخیراً در نشستی گفته درخواست دولت برای تأمین مالی از طریق بانک‌ها باعث فشار به نظام بانکی و خلق پول می‌شود. او گفته تلاش بانک مرکزی این است که دولت از روش‌های دیگر تأمین مالی داخلی و خارجی بهره ببرد. باید دید در نبود اراده‌ای برای کاهش کسری بودجه مزمن و رفع تحریم‌ها، چگونه چنین رویکردی عملی خواهد بود. او همچنین خوشبین است که کنترل نوسانات نرخ ارز توسط بانک مرکزی موجب ثبات و آرامش در بازارهای مختلف شده است و با استمرار سیاست‌های پولی و ارزی کنونی امیدوار است نرخ تورم و ارز به کانال‌های پایین‌تری سوق داده شود. اما کنترل اسمی نرخ ارز در گذشته نتایج نامناسب به دنبال داشته است.
اعلام تورم منفی مسکن در میانه بایکوت آماری آن
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، فرزین با بیان اینکه گزارش‌های موجود حاکی از این است که متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای واحدهای مسکونی معامله شده شهر تهران در تیرماه نسبت به ماه های گذشته کاهش قابل توجهی داشته و بررسی اطلاعات مناطق ۲۲ گانه تهران هم نشان می‌دهد قیمت مسکن در ۱۵ منطقه کاهشی بوده است و این امر متعاقباً تاثیر قابل توجهی بر کاهش قیمت مسکن در تمامی مناطق کشور می گذارد افزود: این امر در کنار معاملات مسکن حاکی از خروج تقاضای سفته بازانه از بازار مسکن و برقراری آرامش در این بازار است. این دستاورد ناشی از ثبات در بازار ارز و مدیریت انتظارات تورمی است و امیدواریم ضمن ثبات بازارهای طلا، مسکن و خودرو شاهد رونق در بخش واقعی و کاهش تقاضای سفته بازانه و تامین نیاز داخلی مردم در این بازارها باشیم.
هر چند برخی شواهد دیگر هم این اعلام رئیس بانک مرکزی را برای ماه گذشته تأیید می‌کنند، اما باید توجه داشت از شروع اوج‌گیری تورم مسکن در تهران بانک مرکزی و سایر نهادهای آماری به طور کلی انتشار آمار مسکن را کنار گذاشتند و حالا با اندکی تورم منفی تیرماه، پای تورم مسکن به سخنرانی رئیس بانک مرکزی باز شده است. با این حال، باز هم خبری از عدد و رقم دقیق در همین صحبت‌ها هم نیست.
نرخ هدف بانک مرکزی برای رشد نقدینگی چقدر است؟
به گفته محمدرضا فرزین، برای نقدینگی برنامه‌ریزی نرخ رشد ۲۵درصد برای امسال شده است. او همچنین گفته کاهش یکباره نقدینگی کاری سخت است زیرا اقتصاد ایران بانک‌محور است و بخش اعظم تامین مالی توسط بانک‌ها انجام می گیرد.
قائم مقام بانک مرکزی هم گفته سیاست فعلی بانک مرکزی به طور خالص انقباضی نیست. او می‌گوید از طرفی دولت بخشی از سپرده خود نزد بانک مرکزی را خرج کرده (بنابراین مقداری از نقدینگی دولت به حساب بانک‌ها منتقل شده) و هم بانک مرکزی در عملیات بازار باز اوراق بانک‌ها خریداری کرده است. اما از سوی دیگر سیاست کنترل ترازنامه هم برقرار بوده است. این مقام مسئول گفته اگر رشد نقدینگی از هدف ۲۵ درصدی کمتر شود، سیاست بانک مرکزی به سمت انبساط بیشتر خواهد بود.
اشاره رئیس بانک مرکزی به تأمین مالی کسری دولت از طریق بانک‌ها
رئیس کل بانک مرکزی در صحبت‌هایش به موضوع تأمین مالی کسری بودجه دولت از طریق فشار به بانک‌ها اشاره غیرمستقیمی کرده است. او گفته به دلیل نیاز نقدینه خواهی از جانب دولت و بنگاه‌های اقتصادی، تامین مالی به شبکه بانکی تحمیل می‌شود، در حالی که انتظار این است نظام تامین مالی از طرق مختلف دیده شود و فشار آوردن به نظام بانکی در این زمینه به خصوص با بانک‌های ناتراز و بانک‌هایی که دارای کفایت سرمایه پایینی هستند نتیجه‌ای جز خلق پول در پی نخواهد داشت.
بنابراین این مقام پولی می‌گوید سعی او هدایت دولت به سایر روش‌های تأمین مالی است: «در بسته سیاستی بانک مرکزی که برای دولت تنظیم شده است حوزه‌های متعددی از جمله حوزه سرمایه‌گذاری خارجی به منظور تامین مالی نیز دیده شده است». عالی‌ترین مقام بانک مرکزی گفته است: در سال جاری باید حداقل ۱۰ میلیارد دلار تامین مالی خارجی جذب نماییم و در حالت موازی نیز باید حداقل ۱۶ تا ۱۷ درصد سهم تامین مالی از طریق بورس انجام شود.
فرزین تاکید کرد: تمام تلاش بانک مرکزی در سال جاری این است که با هماهنگی نهادهای ذیربط از جمله سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی، منابع جدید غیر سیستم بانکی برای تامین مالی شناسایی و برای هزینه‌های دولت و بنگاه‌های اقتصادی به کار گیرد.
هر چند اراده سیاستگذار برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و استفاده از سایر روش‌های تأمین مالی داخلی برای دولت می‌تواند مثبت باشد، اما باید توجه داشت که اولاً اراده‌ای در دولت برای کاهش کسری بودجه مزمن موجود پیشنیاز است و دوم این که در شرایط تحریم و ناپایداری روابط خارجی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی با هزینه مناسب چندان ممکن به نظر نمی‌رسد.