فردای اقتصاد: قیمت تسه‌ها طی روزهای اخیر با سرعت زیادی در مسیر نزولی قرار گرفته و به کمترین میزان خود از نیمه اول اردیبهشت‌ماه، یعنی حدود ۵ ماه پیش، رسیده است. برای دریافت وام خرید مسکن از بانک مسکن، مرسوم‌ترین روش خرید اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن (تسه) از بورس است. با توجه به سازوکار بازاری تسه‌ها، قیمت آن‌ها می‌تواند چشم‌انداز خوبی از انتظارات تورمی به ویژه در بازار مسکن داشته باشد. حال سوال این است که انتظارات تورمی در بازار مسکن چقدر شده است؟ علت افت قیمت تسه‌ها چه بوده است؟
قیمت تسه‌ها طی ۳ روز کاری اخیر به شدت در مسیر نزولی قرار گرفته است و برای فروش این اوراق در بورس صف تشکیل شده است. سه افت ۵ درصدی پیاپی که تسه‌ها تجربه کردند باعث شد تا قیمت تسه‌ها از ابتدای هفته جاری با افت ۱۴ هزار تومانی مواجه شود و از ۱۱۸ هزار تومان به ۱۰۴ هزار تومان برسد. این اتفاق باعث شد تا نرخ بهره حقیقی وام خرید مسکن بانک مسکن هم کاهش یابد و از حدود ۲۵ درصد در پایان هفته گذشته به کمتر از ۲۴ درصد در روز جاری برسد. افت نرخ بهره تسه‌ها به کانال ۲۳ درصدی در شرایطی است که التهاب بازار مسکن و تقاضای سنگین برای دریافت تسه باعث شده بود تا نرخ بهره وام مسکن در ماه‌های اردیبهشت تا تیر به کانال ۲۷ درصد هم برسد و بیشترین سطوح تاریخی را تجربه کند. اما حالا این نرخ به ۲۳.۸ درصد رسیده است. نرخی که از ۱۲ اردیبهشت سال جاری، یعنی از حدود ۵ ماه پیش، بی‌سابقه بوده است.
چرا تسه صف فروش شد؟
نکته جالب توجه اما این است که برخلاف انتظار با توقف مجدد مذاکرات برجامی، قیمت تسه‌ها در مسیر نزولی قرار گرفته است. در وهله اول شاید این اتفاق این گونه تعبیر شود که انتظارات تورمی کاهش یافته و خریداران از سمت خرید مسکن عقب‌نشینی کرده‌اند. اما اگر دلار را نماگر اصلی انتظارات تورمی در اقتصاد ایران بدانیم، بعد از توقف مجدد مذاکرات شاهد افزایش قیمت دلار بودیم پس چندان با اطمینان نمی‌توان گفت که انتظارات تورمی در بازار مسکن کاهش یافته است.
اولین علت افت قیمت تسه‌ها را شاید بتوان اثر کاهش تقاضای فصلی دانست. خریداران مصرفی که مشتریان تسه‌ها محسوب می‌شوند، بیشتر در تابستان اقدام به خرید ملک می‌کنند. حال با ورود به هفته آخر تابستان به نظر می‌رسد خریداران مصرفی عقب نشسته‌اند و قیمت‌ها وارد مسیر نزولی شده است.
دومین علت را هم شاید بتوان کاهش جدی قدرت خرید مصرف‌کنندگان بعد از موج تورمی اخیر بازار مسکن دانست. در حال حاضر با اوراق ۱۰۴ هزار تومانی، یک زوج تهرانی برای دریافت وام ۴۸۰ میلیون تومانی باید حدود ۱۰۰ میلیون تومان خرج خرید اوراق کند و تنها ۳۸۰ میلیون تومان از مبلغ وام برایش باقی می‌ماند. آخرین گزارش مرکز آمار از وضعیت بازار مسکن در مردادماه نشان می‌دهد که متوسط قیمت هر متر مسکن در تهران به بیش از متری ۴۵ میلیون تومان رسیده است. یعنی در شرایطی که متوسط متراژ خانه‌های معامله شده در تهران به حدود ۸۴ متر رسیده است، وام مسکن در تهران قدرت خرید تنها ۸.۴ متر مسکن را دارد.
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد آن دسته از خریداران مصرفی که توان خرید ملک را داشتند، در ماه‌های خرداد و تیر که بازار مسکن به شدت متلاطم شده بود و تورم‌های سنگین را تجربه می‌کرد، به هر نحوی که شده خریدهای خود را انجام داده‌اند. دسته دوم خریداران مصرفی هم که جاماندگان از موج تورمی قبلی بودند حالا دیگر وام جذابیتی برایشان ندارد زیرا حدود تنها ۱۰ درصد از قیمت یک ملک متوسط در پایتخت را پوشش می‌دهد.