فردای اقتصاد: امروز مرکز آمار ایران گزارش خود از تغییرات قیمت نهاده‌های ساختمانی در تابستان را منتشر کرد. بعد از ابر جهش ۲۶ درصدی هزینه‌های ساخت در فصل بهار امسال، حال به نظر می‌رسد در تابستان مقداری از تب داغ قیمت مصالح کاسته شده و تورم فصلی به منفی ۳.۴ درصد رسیده است. این اولین تورم منفی نهاده‌های ساختمانی بعد از ۲۲ فصل، یعنی از زمستان سال ۹۵، است.
تورم منفی مصالح
طبق داده‌های مرکز آمار در فصل گذشته تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی به منفی ۳.۴ درصد رسید. همچنین تورم نقطه به نقطه هم در حالی در بهار به ۴۳.۴ درصد بود که با افت سنگین ۱۴.۱ واحد درصدی به ۲۹.۳ درصد در تابستان رسیده است. رسیدن تورم نهاده‌های ساختمانی به کمتر از ۳۰ درصد در شرایطی است که طبق داده‌های مرکز آمار تورم نقطه‌ای خرید ملک در تهران طی تابستان امسال به ۴۵ درصد رسید.
این نشان می‌دهد که حاشیه سود ساخت‌وساز احتمالا اندکی افزایش داشته است. البته باید توجه کرد که مهم‌ترین هزینه‌ای که سازندگان در تهران می‌پردازند، هزینه زمین است. به همین دلیل برای دیدن تغییرات واقعی حاشیه سود ساخت‌وساز باید منتظر انتشار داده‌های قیمت زمین در تهران باشیم. آخرین آمارهای قیمت زمین مربوط به زمستان سال گذشته است که تورم فصلی زمین از مسکن جا ماند؛ چیزی که نشان از احیای هر چند اندک حاشیه سود ساخت‌وساز داشت.
کدام نهاده‌های ساختمانی بیشترین افت را داشتند؟
در بین گروه‌های مختلف، «نقاشی ساختمان» با تورم فصلی حدودا ۱۰ درصدی بیشترین رشد را داشته است. در طرف مقابل اما کمترین تورم فصلی مربوط به گروه «سیمان، بتن، شن و ماسه» بود که تورم فصلی منفی ۱۵ درصدی را ثبت کرد. به نظر می‌رسد همین هم یکی از مهم‌ترین عوامل منفی شدن تورم فصلی کل نهاده‌ها باشد.
دیگر عامل مهمی که منجر به ثبت تورم منفی برای نهاده‌ها در تابستان شده، گروه «آهن آلات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره و نرده» بود که تورم فصلی منفی ۱۳.۴ درصدی را ثبت کرده است. دو گروه دیگر هم که در تابستان تورم منفی داشتند «تاسیسات مکانیکی» و «تاسیسات برقی» بود که هر دو تورم منفی خفیف و کمتر از یک درصدی را ثبت کردند. اما علت ثبت تورم منفی جدی در گروه‌های سیمان و آهن آلات چه بوده است؟
طی چند سال اخیر شبکه برق کشور مستهلک‌تر شده و سرمایه‌گذاری چندانی هم در آن انجام نپذیرفته است. اتفاقی که باعث شده طی چند سال اخیر شاهد بی‌برقی و خاموشی در تابستان‌ها باشیم. در سال‌های قبل هنگام کمبود برق، اولین ترکش‌ها به شرکت‌ها و در صدر آن‌ها سیمانی‌ها و فولادی‌ها برخورد می‌کرد. اتفاقی که به عنوان مثال در تابستان ۱۴۰۰ باعث کمبود شدید تیرآهن، میلگرد و سیمان و همچنین جهش شدید قیمت این نهاده‌ها شده بود. در سال جاری هم همزمان با التهابات نسبی بازار مسکن در بهار، شاهد هجوم سازندگان برای خرید این نوع محصولات بودیم. اتفاقی که باعث شد سیمان و فولاد در خردادماه رشد قیمتی‌های شدیدی را تجربه کنند. اما امسال مدیریت شبکه برق بهبود یافت و خود شرکت‌ها هم تلاش کردند بهینه‌تر مصرف کنند و نتیجه آن عدم تکرار بحران سال گذشته بود. هر چند صنایع تابستان امسال از بی‌برقی آسیب دیدند ولی شدت این آسیب به اندازه سال گذشته نبود و اغلب فولادی‌ها توانستند ۲ تا ۳ برابر تابستان پارسال تولید کنند.
به نظر می‌رسد همین عدم کمبود جدی فولاد و سیمان در بازار تابستانی عامل اصلی افت قیمت این دو نهاده که مهم‌ترین نهاده‌ها هستند در فصل قبلی شده است. دومین دلیل را هم شاید بتوان کاهش تقاضا دانست. گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در ۱۴۰۰ ساخت‌وساز در تهران به کف ۲۰ ساله رسیده و در بهار ۱۴۰۱ این افت ساختمان‌سازی شدیدتر هم شده است. کاهش جدی تقاضای فولاد و سیمان توسط سازندگان هم می‌تواند دیگر عامل افت نسبی هزینه ساخت در تابستان باشد.