فردای اقتصاد: رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران معتقد است: فرصت‌سوزی‌هایی که در بخش ترانزیت طی سال‌های گذشته رقم خورده، مزیت‌های نسبی کشورمان را در این حوزه مستمراً محدودتر کرده و امروز شاهدیم که رقبا با صرف هزینه‌های هنگفت در تلاش برای جایگزین کردن ایران در این حوزه هستند.
غلامحسین شافعی در دیدار با اعضای کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق مشهد، افزود: صنعت حمل‌ونقل و ترانزیت، امروز با عمده بخش‌های اقتصادی و حتی متن زندگی اجتماعی در پیوند است؛ به‌گونه‌ای که حتی توقف چندساعته این حوزه، چه در عرصه عمومی و چه در بخش اقتصادی، بحرانی جدی را برای تداوم فعالیت جامعه رقم می‌زند و بخش بزرگی از فعالیت‌ها را به تعطیلی می‌کشاند.
وی ادامه داد: باوجود این سطح از اهمیت صنعت حمل‌ونقل و ترانزیت، به نظر می‌رسد اولویتی که برای این بخش در عرصه سیاست‌گذاری کشورمان تعریف شده؛ تناسبی با پتانسیل‌های آن ندارد و این روند باعث شده تا ایران در برنامه‌ریزی‌های آینده برای ترانزیت جهانی، سهمی کسب نکند و فرصت‌های این حوزه مستمراً از دست بروند.
شافعی با اشاره به تفاهماتی که اخیراً در سومین مجمع ارتباطات زیرساختی چین و ترکیه در استانبول حاصل شده است، گفت: در این گفت‌وگوها موضوع ادغام بهتر کریدور میانی یا ترنس کاسپین در پروژه راه ابریشم چین مطرح شده است.
رئیس اتاق ایران با بیان اینکه ترکیه تلاش‌های متعددی را برای تقویت کریدور فراخزر جهت انتقال کالا میان شرق و غرب صورت داده است، افزود: با ادغام کریدور ترنس کاسپین در پروژه راه ابریشم، این کریدور با کریدور چین-آسیای مرکزی-غرب‌آسیا که از ایران عبور می‌کند، در رقابت قرار می‌گیرد. تلاش و صرف هزینه‌های مضاعف از سوی رقبا برای قرار گرفتن در کانون‌های ترانزیتی در حالی پیگیری می‌شود که ایران باوجود همه مزیت‌ها در این بخش، به غفلت جدی دچار است.
وی اضافه کرد: هم‌زمان چندی پیش در سفر رئیس‌جمهوری چین به کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز مباحثی در خصوص مسیر ترانزیتی و حمل‌ونقل ترکیبی برای تعامل تجاری با این کشورها مطرح شد که بازهم جای ایران در امتداد مسیر مذکور خالی بود.
وی گفت: سال‌هاست که بعضی مشکلات، مستمر و مکرر در جلسات مختلف با مقامات دولتی مطرح و پیگیری می‌شود؛ اما شاهدیم که فهرست این مسائل بعضا کهنه، همچنان بلندبالاست و باوجود وعده‌های مطرح شده، چاره درستی برای آن اندیشیده نمی‌شود. یکی از این نمونه‌ها در بحث نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای است که گره‌های آن باوجود پیگیری‌های مکرر، همچنان به قوت خود باقی است.
شافعی همچنین با اشاره به تغییرات در نظم جهانی و تعاملات این بخش، اظهار کرد: بروز بعضی اتفاقات، تغییراتی را در مسیرهای ترانزیتی، نیاز بازارهای هدف و... رقم می‌زند که جنگ روسیه و اوکراین از این شمار هستند. در این بازه، با توجه به تغییر مسیر ناوگان‌های حمل‌ونقل جاده‌ای، فرصت‌هایی برای ما فراهم آمده؛ اما مغتنم شمرده نشده است. از یک‌سو، اگر همین حالا نیز بند از پای تعاملات اقتصادی ایران با دیگر کشورهای جهان گشوده شود و با یک استقبال بالا مواجه شویم، آیا زیرساخت‌های ما توان آن را دارند تا این حجم فرصت را بر شانه بکشند و به مقصد برسانند؟
وی بر ضرورت قاعده گذاری در بخش حمل‌ونقل و ترانزیت تأکید و اظهار کرد: با اصلاحات در اصطلاح وصله‌پینه‌ای، نمی‌توان مشکلات موجود را از میان برداشت. اقتصاد ما به مثابه آن دیواری است که بنیانش تضعیف شده اما جای چاره‌جویی و تعمیرات اساسی، رنگی بر چهره آن می‌زنند و سیمایش را قابل‌تحمل می‌سازند. این رویه غلط ما را با حجم بزرگی از مشکلات مواجه می‌سازد.
شافعی، ضعف جدی در زیرساخت‌های ریلی را نیز یادآور شد و گفت: اگر پتانسیل لازم در این حوزه فراهم بود، امروز بخش بزرگی از هزینه‌های کشور در بخش‌های مختلف مهار می‌شد.
وی با یادآوری این نکته که در شرایط موجود «زبان گویا» پرشمار است و گوش شنوا اندک، گفت: با وجود همه دشواری‌های موجود، باور داریم که زبان در مطالبه گری نباید الکن باشد و مسیر پیگیری صریح و مستمر مشکلات باید تداوم پیدا کند.
تبادل نظر