فردای اقتصاد: پروژه ریال دیجیتال از سال ۹۷ تا امروز در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد. بارها تاریخ‌های متفاوتی از رونمایی این پروژه مطرح شده است. این پروژه در تابستان ۱۴۰۱ به طور آزمایشی به اجرا درآمد. شنیده‌ها حاکی از این است که رمزارز از ۱۸ بهمن ماه به صورت رسمی رونمایی شود.
بنابر اظهارات محمدرضا مانی‌یکتا، مدیر اداره نظارت نظام‌های پرداخت، فاز آزمایشی این طرح با ۵۰۰ کاربر در سه بانک ملی، ملت و تجارت اجرایی شده است و قرار است با رونمایی رسمی از این طرح در دهه فجر، تمامی بانک‌های کشور امکان توزیع ریال دیجیتال را پیدا کنند و احراز هویت کاربران برای استفاده از ریال دیجیتال در کیف‌پول‌ها آغاز شود.
رمزریال، معادل دیجیتال ریال است و بانک مرکزی آن را ارائه می‌کند. این پول در بستر بلاکچین و به شکل همتا به همتا مبادله می‌شود و هدف آن مانند اسکناس (که به سختی قابلیت ردیابی دارد)، تسهیل تبادلات مالی ضمن حفظ حریم خصوصی است. عرضه ریال دیجیتال، مانند ریال، به صورت انحصاری در اختیار بانک مرکزی است و سایر بانک‌های کشور تنها امکان توزیع آن را دارند.
کاربرد رمزریال
ریال دیجیتال، واحد پولی یا ارزی جدیدی نیست و در واقع نسخه الکترونیکی ریالی است که همین الان هم در حساب بانکی ما وجود دارد و کارکرد آن مانند اسکناس است. ریال دیجیتال همان پول قانونی کشور بوده و بدهی بانک مرکزی به مردم محسوب می‌شود. تا اینجا متوجه می‌شویم که با پول دیجیتالی کم نوسان روبرو هستیم و هر واحد ریال دیجیتال ارزشی برابر با ۱ ریال خواهد داشت. بنابراین عبارت‌هایی مثل رمزارز بومی یا رمزریال چندان صحیح نیستند.
این فرم پول، ارزش مستقلی نداشته و ارزش آن توسط بازار تعیین نمی‌شود. همچنین ریال دیجیتال مشابه بیت کوین یا هر نوع رمزارز غیرمتمرکز دیگری نیست که توسط جامعه خودمختار و مستقل مدیریت می‌شوند.
بنابراین ریال دیجیتال شکل دیگری از پول است؛ نه یک روش پرداخت. ریال دیجیتال را باید اسکناسی فرض کرد که قابل برنامه‌ریزی است. بدین معنا که قانون‌گذاران می‌توانند آن را مسدود کرده و حتی بسوزانند.
ارز رمزنگاری شده جمهوری اسلامی ایران توسط شرکت خدمات انفورماتیک با درخواست بانک مرکزی به عنوان منتشر کننده رمزارز با تکنولوژی Hyperledger Fabric Platform طراحی و توسعه پیدا کرده؛ این رمزارز هیچگونه محدودیتی در زمینه تعداد تولید و انتشار ندارد و به هر میزان که بانک مرکزی تصمیم داشته باشد با پشتوانه ریال قابل صدور است. این ارز رمزنگار در شبکه زیرساخت بلاک چین خصوصی توسعه پیدا کرده و قابلیت استخراج یا ماینینگ توسط ماینرها مانند ارز رمزنگاری شده بیت کوین را ندارد.
از جمله دیگر اقدامات انفورماتیک در حوزه ارزهای رمز پایه توسعه KYC یا راهکار ثبت و تایید هویت بر بستر بلاک چین است که بر این اساس مشتری اطلاعات هویتی خود را تنها به یک بانک دیگر ارائه می‌دهد و اطلاعات بر روی بستر بلاک چین قرار می‌گیرد و در سایر بانک‌ها نیز قابل استفاده است.
هدف از رمز ریال
بانک‌های مرکزی با اهداف مختلفی اقدام به توسعه پول دیجیتال می‌نمایند، که از جمله آنها می‌توان به مواردی همچون، پاسخ به نیازمندی پرداخت‌های آتی در اقتصاد دیجیتال، بهبود کارایی ابزارهای پرداخت نوین، افزایش دسترسی‌پذیری پول بانک مرکزی، مدیریت اثرات کاهش بکارگیری اسکناس در جامعه، توسعه ابزارهای پرداخت بین‌المللی با سایر کشورها، توسعه تابآوری ابزارهای پرداخت، نیل به اهدافی خاص در حوزه سیاستگذاری پولی و در مواردی مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی اشاره کرد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز در گام نخست، با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندیهای مربوط به حوزه پرداخت در اقتصاد دیجیتال، اقدام به توسعه ریال دیجیتال می‌کند.
بانک مرکزی از ریال دیجیتال به عنوان ابزار پرداخت بین‌المللی یاد می‌کند، در حالی که بر اساس پیش نویس ارایه شده، این فرم پول تنها برای پرداخت‌های داخل کشور کاربرد داشته و در فازهای اولیه تبادلات بین بانکی را در مقیاس کوچک امکان‌پذیر می‌کند. ضمن اینکه در شماتیکی که برای زیرساخت‌های فنی این پول دیجیتال بانک مرکزی تصویر شده، در ارتباط بین اعضا و کاربران جایگاه پرداخت بین‌المللی مشخص نیست.
برای مطالعه نظرات کارشناسان حوزه بلاکچین در مورد رمزریال، رمزریال، چوب جادوی سیستم بانکی ایران را مطالعه کنید.
تبادل نظر