بررسی ۶ محور در نشست سازمان بورس و اتاق ایران

فردای اقتصاد: اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران امروز میزبان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بودند. در این جلسه موضوع بازارگردانی و بورس کالا مورد توجه و بررسی قرار گرفت و اعضای کمیسیون ضمن بیان مشکلات و دیدگاه‌های خود درباره این دو موضوع، پیشنهادهایی مطرح کردند و مجید عشقی بر لزوم بازنگری دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس، ورود کالاهای بیشتر به بورس کالا و پایان دادن به دخالت دستوری در روند فعالیت بورس‌ها تاکید شد.

تمرکز بر مسائل فرهنگی و ارائه اطلاعات شفاف و دقیق درباره بورس کالا در سطح جامعه، تقویت بورس کالا که توسعه بازار سرمایه در کشور را در پی دارد، تلاش برای ورود کالاهای بیشتر به بورس کالا علی‌رغم مقاومت‌های بسیاری که وجود دارد و قدرت دادن به آن در سطح دنیا با توجه به ظرفیت‌های کشور در تولید انواع فلزات و محصولات پتروشیمی، تمرکز بر هدایت درست نقدینگی موجود به کمک بورس‌های کالایی، تشکیل گروه کارشناسی برای بررسی تجربه کشورهای دیگر مانند اندونزی که بازار پالم جهان را در اختیار دارد، برنامه‌ریزی برای امکان ورود دانش‌بنیان‌ها به بورس کالا و ایجاد شفافیت در این حوزه، توسعه صندوق‌های کالایی در بازار سرمایه، استفاده از ظرفیت بورس کالا برای انواع محصولات کشاورزی و وضع یک قانون محکم در راستای مقابله با قیمت‌گذاری دستوری و دخالت در روند فعالیت بورس‌ها مهم‌ترین مسائلی بودند که در این نشست مطرح شدند.

همچنین بازنگری در دستورالعمل فعالیت بازارگردان‌ها و تعریف نظام درآمدی شفاف برای این بخش، ایجاد زیرساخت‌های فنی لازم برای پیاده‌سازی معاملات الگوریتمی در بازار سرمایه و برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی بین ناظران بازار و فعالان به منظور رفع نظارت‌های سلیقه‌ای، موضوعاتی بودند که مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفتند.

لزوم ارتباط بورس و اتاق ایران

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ابتدای این نشست بر لزوم حضور در جلسات اتاق ایران برای آگاهی از مسائل و مشکلاتی که در بازار سرمایه وجود دارد، تاکید کرده و پیشنهاد داد: برای مقابله با مشکلات، لازم است نمایندگان اتاق ایران با بدنه بورس‌ها و کارشناسان حوزه ارتباط داشته باشند تا بعد از چکش‌کاری‌ و مطالعه دقیق پیشنهادهای موجود، جمع‌بندی نهایی برای تصمیم‌گیری به سازمان بورس منتقل شود. هرچند به دنبال آن هستیم که سازمان بورس را در بحث اجرا کم‌رنگ کرده و امور را به خود بورس‌ها بسپاریم.

عمق بخشیدن به بورس کالا را دنبال می‌کنیم

در نشست اعضای اتاق ایران با رئیس سازمان بورس، مجید عشقی، درباره جایگاه بورس کالا در اقتصاد کشور عنوان کرد: امروز بالای ۹۰ درصد محصولات پتروشیمی و بخشی از انواع فلزات وارد بورس کالا شده است و در تلاشیم در این مسیر حرکت رو به جلو داشته باشیم هرچند مقاومت‌های بسیار بالایی وجود دارد. در این بازار کمتر به بحث فلزات اساسی پرداخته شده است اما اکنون این محصول نیز روند توسعه را در پیش گرفته است.

وی ادامه داد: معاملات سیمان از سال گذشته در بورس کالا انجام شد و تاکنون بازخوردهای خوبی را به همراه داشته است. درخصوص کالاهای مربوط به صنعت پتروشیمی نیز مسایل متعددی را با انجمن‌ها و عرضه‌کنندگان داشتیم اما بورس کالا روند خوبی را پی گرفته که با جدیت ادامه خواهد داشت.

دو محصول ایران‌خودرو هم به بورس کالا می‌رود

رئیس سازمان بورس در ادامه به موضوع عرضه چند خودرو در بورس کالا پرداخت و ضمن ارزشمند دانستن این تجربه، ایجاد شفافیت در بازار کالایی و منفعتی که بازار سهام از ورود انواع کالاها به بورس کالا می‌برد را بسیار مهم توصیف کرده و گفت: در این حوزه با موانعی مواجه بودیم که برطرف شد و موفق به عرضه برخی از خودروها در این بازار شدیم. دو محصول ایران خودرو هم بزودی وارد تابلوی بورس کالا می‌شوند.

عشقی همچنین استفاده از انبارها، قبض انبار و گواهی سپرده را ضروری خواند و تمرکز روی این ابزار را مورد توجه قرار داد و گفت: با جدیت دنبال تکمیل زنجیره کالاها در بورس کالا هستیم. درباره زعفران تجربه بسیار خوبی داشتیم و امروز کل زنجیره را پوشش می‌دهیم.

کاهش عرضه معضل مهم قیمت‌گذاری دستوری

رئیس سازمان بورس در ادامه عنوان کرد: نخستین زیان قیمت‌گذاری دستوری ایجاد ممانعت از توسعه شرکت‌ها و کاهش انگیزه برای عرضه کالا در بازار است. تولیدکننده کالایی که شامل قیمت‌گذاری دستوری است، تا جایی قادر به عرضه آن کالا است. در نتیجه با قیمت گذاری دستوری در یک صنعت، روند سرمایه‌گذاری قطع می‌شود و تولیدکنندگان برای مدت یک یا دو سال قادر به عرضه کالاهای خود با زیان خواهند بود. کاهش عرضه در بازار معضلاتی بزرگ‌تر از قیمت ایجاد می‌کند چراکه با ادامه قیمت‌های دستوری و کاهش تولید، دیگر کالایی وجود نخواهد داشت که بتوان در مورد قیمت گذاری آن صحبت کرد.

وی تصریح کرد: به عنوان نمونه اگر خودروساز را مجبور کنیم که خودروی تولید شده را با ضرر در بازار به فروش رساند تا مدت محدودی قادر به ادامه تولید خواهد بود و از یک جایی به بعد سیستم مدنظر از هم پاشیده خواهد شد. از این رو اگر به دنبال جریان سرمایه گذاری در صنایع مختلف هستیم باید قیمت‌ها منصفانه شود و سازوکار بورس کالا، بهترین مسیر برای کشف قیمت‌های منصفانه کالاها است.

عشقی با بیان اینکه قیمت‌هایی که در بورس کالا کشف می‌شود، نشان‌دهنده وضعیت آن صنعت است، گفت: سال گذشته ۷۶ میلیون تن کالا در بورس کالا معامله شد که امسال هم این روند رو به رشد ادامه‌دار است.

وی خاطرنشان کرد: در پی عمق بخشیدن به بورس کالا هستیم و دغدغه اصلی در سازمان این است که معاملات در شفاف‌ترین حالت ممکن انجام شود. بنابراین پیشنهادهایی که ارائه شد را بررسی خواهیم کرد. زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را هم مورد توجه قرار دادیم و معتقدیم مدیریت سامانه هر بورس باید به خود آن واگذار شود.

نظر عشقی درباره گزارش فولاد

رئیس سازمان بورس با بیان اینکه در زمینه حواشی به وجود آمده در خصوص گزارش تحقیق و تفحص از شرکت فولاد مبارکه، ما حرف‌های جدی داریم، عنوان کرد: معاملاتی که طی سال‌های مورد اشاره انجام شده در بورس و به صورت رسمی و شفاف صورت گرفته است. در سال ۹۷ و برای یک مقطع ۵۰ روزه در شرایط خاص سیاست‌گذاری کلان اقتصادی، مشکلاتی برای بازار پیش آمد و درگیری زیادی را با نحوه تصمیم‌گیری برای حد نوسان و قیمت پایه کالاها داشتیم اما باقی معاملات انجام شده در بورس جزو معاملاتی بود که قیمت‌ها بر اساس رقابت شکل گرفت. در گزارش منتشر شده ایرادهای جدی وجود دارد و آن را به طور حتم منعکس خواهیم کرد.

سازمان بورس متولی مدیریت فناوری بازار سرمایه نیست

عشقی به پیگیری‌های انجام شده برای رفع مشکلات زیرساخت‌های IT اشاره کرد و گفت: سازمان بورس نباید متولی مدیریت فناوری بازار سرمایه باشد، این مساله یکی از اشکالاتی است که رفع آن سخت شده است، هر یک از ارکان بازار سرمایه باید سامانه معاملات خود را مدیریت کند.

لزوم اصلاح دستورالعمل بازارگردانی

رئیس سازمان بورس اصلاح دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس را نیز لازم دانست و درخواست کرد پیشنهادهای موجود در این ارتباط در چارچوب کمیته کارشناسی مطرح و بررسی و پس از نهایی شدن به سازمان ارائه شود. آنچه امروز مورد انتقاد فعالان بازار نسبت به ناظران است به دلیل نبود ارتباط مستمر بین آنهاست. اگر جلسات مداوم بین این دو گروه برگزار شود بخش زیادی از سوء‌تفاهم‌ها برطرف می‌شود. این موضوع درباره معاملات الگوریتمی هم صدق می‌کند. لازم است در جلسات با ناظران، سیستم فعالیت معاملات الگوریتمی هم مورد توجه باشد تا آشنایی لازم بین فعالان بازار با این بخش نیز شکل بگیرد.