ابر تورم یعنی چه؟ چطور یک اقتصاد درگیر طوفانی به نام ابرتورم میشود؟ آیا هر گرانی فراگیری میتواند معنی ابر تورم بدهد؟
ابر تورم به زبان ساده: تورم به معنی رشد سطح عمومی قیمت‌ها در بازه‌های یک ماهه و یک ساله است. مثلا اگر مقصود تورم ماهانه باشد بازه یک ماهه سنجیده میشود و اگر تورم نقطه به نقطه را محاسبه کنیم، تغییرات قیمت‌ها در بازه یک ساله به دست می‌آید.
ابر تورم چیست؟
ابرتورم به معنی رشد ناگهانی قیمت‌ها به صورت روزانه است. در نتیجه تورم به آرامی و با درصد پایینی اتفاق می‌افتد اما ابرتورم با سرعت بالا و رشدی بسیار بالاتر، خود را نشان می‌دهد. اگر افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک ماه به بیش از ۵۰ درصد برسد ابرتورم شکل گرفته است. در شرایط ابرتورمی شما دیگر روی کالاها برچسب قیمتی نمی‌بینید زیرا این تورم بیش از ۵۰ درصد در ماه باعث میشود که هر روز قیمت جدیدی برای کالاها شکل بگیرد.
کاهش ارزش پول
تحت شرایطی پول میتواند کاملا ارزش خودش رو از دست بدهد. مثلا ابر تورم زیمبابوه به عنوان معروف‌ترین نمونه ابرتورم در دهه اخیر، اسکناسی با ۱۴ تا صفر داشت یعنی اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری! همین شرایط برای آلمان هم بعد از جنگ جهانی اول در اوایل قرن بیستم اتفاق افتاد و البته نمونه‌های تاریخی فراوانی از این فضا که پول در آن‌ها کاملا بی‌ارزش میشود، وجود دارد.
مسئله این است که باید بدانیم پول فقط یک تکه کاغذ است و چیزی که بهش ارزش میده این است که مردم آن را به عنوان وسیله مبادله بپذیرند. به عبارت دیگر شما در ازای کالاها یا خدمات خود پول می‌پذیرید چون می‌دانید که دیگران هم حالا همین کار را خواهند کرد. فرض کنید یک انقلاب در کشور رخ دهد و افرادی که قدرت را به دست می‌گیرند پول زیادی چاپ کنند و در همان ابتدا به همه مردم بدهند. مردم ممکن است اول خیلی خوشحال شوند و جشن بگیرند. اما نهایتا پول زیادی سوق پیدا می‌کند به سمت اینکه کالاهای محدودی که توی اقتصاد است را خریداری کند و خیلی زود معلوم میشود جای جشن گرفتن وجود ندارد. چون در نهایت پول زیادی که توی دست‌های مردم است، برای خرید تعداد محدود کالایی که توی اقتصاد وجود دارد، صرف میشود. توی همین فرآیند نانی که قبلا یک واحد پول بود میتواند معادل یک تریلیون واحد پول ارزش پیدا کند! نهایتا مهم نیست چند صفر روی اسکناس شما وجود دارد، اون پول برای هیچ کس ارزشی ندارد.
دلیل ابر تورم چیست؟
ریشه بروز ابرتورم کسری بودجه دولت است. در مواقعی که درآمدهای دولت کمتر از مخارجش باشد، دچار کسری بودجه میشود. اما کسری بودجه به خودی خود منجر به ابر تورم نخواهد شد بلکه هنگامی شکل می‌گیرد که دولت‌ها برای جبران کسری بودجه خود اقدام به چاپ پول بدون پشتوانه کنند.
چاپ پول باعث افزایش نقدینگی موجود در جامعه میشود، اما مهم‌تر از همه افزایش قدرت خرج کردن است که به علت افزایش نقدینگی ایجاد میشود. این افزایش قدرت خرج کردن باعث افزایش تقاضا برای کالا و خدمات در جامعه میشود و از آنجا که عرضه‌کنندگان نمی‌توانند این حجم از تقاضا را پوشش دهند، در نهایت منجر به ایجاد ابرتورم در فضای اقتصادی خواهد شد. البته ابرتورم میتواند به دلیل فشار چشمگیر هزینه‌ها نیز شکل بگیرد.
رسانه تصویری «فردای اقتصاد» برای آموزش «سواد اقتصادی» به تهیه و دوبله ۱۰۰ ویدئوی کوتاه (بین یک تا ۲ دقیقه) از محتواهای معتبر علمی مبادرت کرده است که انتشار آن از امروز و با این ویدئو شروع شده است.
