شرق: شمار زیادی از پروژه‌های وزارت نفت برای افزایش تولید گاز بر زمین مانده و برخلاف وعده‌های قبلی مدیران این وزارتخانه، افزایش تولید گاز در هاله‌ای از ابهام است و به نظر می‌رسد که زمستان‌های ناترازی پیش روی ایرانیان است. حالا در شرایطی که صنایع کشور گرفتار کمبود گاز هستند، واحدهای روابط عمومی این وزارتخانه به جای تمرکز بر عملکرد مدیران نفتی، با برجسته کردن اخباری تحت عنوان مسئولیت‌های اجتماعی تلاش می‌کنند گزارش هایی درباره وظیفه اصلی این وزارتخانه را به حاشیه ببرند.
پروژه‌های گازی معطل
این روزها مشغولیت بیشتر مدیران نفتی به خصوص پارس جنوبی به جای تلاش برای تولید و به توسعه رساندن فازهای باقی مانده و فکر عاجل برای زمستان، برقراری مجالس سخنرانی و دعوت از واعظانی همچون آقا تهرانی است تا رسیدگی به تاخیرهای فاز ۱۱ یا ۱۳ یا چاره اندیشی درباره فشارافزایی که بحران دو سال آینده پارس جنوبی است؛ بحرانی عمیق و جدی به نام «افت فشار» یا تعلل در فاز ۱۶ یا عقب افتادن در توسعه میدان فرزاد که با عربستان مشترک است. روایت واقعی از صنعت نفت، روایت رکود و تعلل است. روایت و تصویرسازی دولتی‌ها اما رویا فروشی نسیه و اقدامات نمایشی از کوچک‌ترین اتفاقات است.
رویافروشی با احتمال کشف یک میدان
روایت این روزهای صنعت نفت و گاز کشور روایتی غریب است. مدیرانی که با اعداد و آمارها و مقایسه هایی مبهم دستاوردسازی می‌کنند؛ مثلا اعلام دو یا چندبرابرشدن یک موضوع (تولید، صادرات، رشد و...) بدون اشاره دقیق به عدد و رقم و مبنای مقایسه و زمان و شرایط تحقق آن.
با وجود این، بررسی میدانی و گفته‌های کارشناسان، روایتی سوای روایت مدیران نفتی به‌دست می‌دهد. روایتی که از رکودی سنگین بر محیط‌های نفتی سخن می‌گوید؛ از جمله توقف طرح‌های جاری و کلیدنخوردن و شروع نشدن جدی طرح هایی نظیر پالایشگاه شهید سلیمانی، میدان آزادگان و کنسرسیوم کذایی اش، توسعه میادین گازی باقی مانده جهت جبران کمبود یا ناترازی گاز و... از این دست هستند.
برای مثال می‌توان به مصاحبه اخیر خجسته مهر، مدیرعامل شرکت نفت، دقت کرد که گفته است «احتمال دارد لایه گازی جدیدی در پارس جنوبی کشف شود. خبر قطعی آن بعدا اعلام می‌شود! ». دقیقا مشخص نیست سخن این مدیر نفتی حاوی چه ارزشی است و صحت آن چگونه قابل احراز است؟ هرچند آگاهان می‌دانند که هیچ خبری نیست و اتفاق تازه‌ای رخ نداده است، اما تولید این دست اخبار فاقد ارزش خبری، رویا فروشی نیست؟ سخن از آینده‌ای محقق نشده که برای توصیف آن، نه حساب و کتابی در کار است و نه پاسخ گویی در آن زمان.
یادمان نرود درست یک سال پیش همین دولت ارز ترجیحی را حذف کرد و مدعی شد که فقط چهار کالا گران می‌شود، اما بعد از یک سال صدها کالا به شدت و چند برابر گران شدند و کسی امروز پاسخ گوی آن سخنان و ادعاها نیست. این در حالی است که ادعاهای مدیران نفتی این روزها حتی از این پیش‌بینی، غیرکارشناسی تر و بدون پایه و اساس تر است.
درحال‌حاضر شمار زیادی از پروژه‌های نفت و گاز معطل مانده است و در حالی که شرکت ملی نفت مدعی است فعالیت روی پروژه‌های میدان گازی کیش آغاز شده و کار اجرایی روی فاز اول میدان گازی کیش را مثال زده اند، اما برآوردهای میدانی «شرق» می‌گوید واقعیت با این گفته فاصله دارد؛ طرحی که قرارداد آن نسبت به برآوردهای قبلی به طرز عجیبی بسیار متورم و گران شده و هنوز قرارداد آن به تصویب شورای اقتصاد و هیات ترک تشریفات نرسیده و هزینه طرح فعلی و اصل کشیدن لوله دریایی از کیش تا عسلویه هم زیر سوال جدی کارشناسان نفتی (از جمله مدیران فعلی وزارت نفت نظیر آقای نوشادی) و همچنین مراجع نظارتی و حاکمیتی است.
همچنین سفارش و تامین لوله دریایی آن هم بلاتکلیف است و در هر صورت برخلاف تصور مدیران نفتی، برای بهره‌برداری از این پروژه در بازه زمانی ۱۴ماهه، به نظر می‌رسد تا سه سال دیگر هم تولید گاز از فاز اول میدان کیش قابل تصور نیست.
تجربیات ارزشمند یک شکست
مدیرعامل شرکت نفت درباره مشکلات عجیب فنی فاز ۱۱ پارس جنوبی در بخش حفاری و نیز حادثه شناور اوشنیک در برداشتن و نصب سکوی C فاز ۱۲ در پاییز گذشته و زمان آمادگی شناور، توضیحی که نداده هیچ، آن را به عنوان «تجربه‌ای ارزشمند» برشمرده است.روایت مطلعان نفتی این است که به احتمال زیاد امسال هم خبری از تولید جدی و درخور توجه در فاز ۱۱ نخواهد بود و وعده سال قبل و امسال، یک رویا فروشی بیش نبوده است.
منابع مطلع می‌گویند سکوی دوم فاز ۱۱ و فشارافزایی آن، در پیچ و خم مناقصات و تردید و تعلل کارفرما در تصمیم گیری گرفتار شده است. این در حالی است که بارها گفته شده قطر در آن سوی میدان پارس جنوبی قراردادهای فشارافزایی را بسته و افت فشار گاز را جدی گرفته است. فعلا که خالص عملکرد و نمره شرکت نفت و مسئولان آن در فاز ۱۱ که البته کانون و ترجیع بند انتقاداتشان به دولت قبل بود، منفی پنج میلیون مترمکعب در روز بابت حذف و کاهش بلا وجه تولید سکوی C فاز ۱۲ است!
درباره خط جدید فاز ۱۶ پارس جنوبی و وعده افزایش تولید روزانه ۱۴ میلیون مترمکعب گاز هم خبرها حاکی از آن است که خط جدید که لوله آن در دولت قبل تامین شد، نزدیک دو سال است گرفتار تعلل و تاخیرها و ادعاهای شرکت تاسیسات دریایی در مراحل اجرایی است و تکمیل نشده و تولید آن به احتمال زیاد به زمستان امسال هم نخواهد رسید.سکوی ۱۳ آلفا هم که قرار بود سال گذشته به تولید برسد، امسال نیز به تولید نخواهد رسید و تکمیل ده‌ها حلقه چاه باقی مانده پارس جنوبی که همه اقلام آن در دولت قبل تامین شده و فقط رانش لوله در چاه‌ها را نیاز داشت، دو سال است بلاتکلیف مانده و تولید گاز از این پروژه هم به امسال نمی‌رسد.
ابهام در وعده افزایش تولید گاز
به جز پروژه‌های گفته شده، به نظر می‌رسد حفر چاه‌های درون میدانی نیز رها شده است. با این حساب، کل وعده دوساله وزارت نفت و شرکت نفت برای افزایش تولید گاز به میزان ۴۰ تا ۵۰ میلیون مترمکعب در روز، برای امسال هم گویا محقق نمی‌شود و تا سال آینده نیز چشم‌اندازی برای افزایش تولید ندارد و در شرایط افت طبیعی تولید میدان ناشی از کاهش فشار مخزن پارس جنوبی، متاسفانه زمستان‌های سخت و سخت تری احتمالا در راه است.درباره طرح‌های جدید توسعه و شروع و پیشبرد آنها نیز وضع چندان مساعد نیست. در میدان گازی پارس شمالی دو سال است در دایره تعلل گرفتار شده‌ایم و از تکمیل طراحی پایه و عقد قرارداد توسعه آن خبری نیست.
باختن به عربستان در فرزاد ب
در این میان، میدان فرزاد ب هم در دو سال گذشته حتی قرارداد مطالعات طراحی پایه آن واگذار و آغاز نشده است، چه رسد به عملیات اجرایی آن! این میدان با عربستان مشترک است و به نظر می‌رسد که این کشور فعلا از رقابت با ما خیالش راحت است.به جز این، در میدان گازی بلال نیز هنوز هیچ کار جدی‌ای شروع نشده است. لایه نفتی پارس جنوبی هم که توسط نور چشمی این روزهای نفت، یعنی شرکت تاسیسات دریایی، در دایره تعلل و رکود گرفتار مانده است.در کنار این تعلل ها، روابط عمومی‌های نفتی تا می‌توانند پروژه هایی به اسم مسئولیت اجتماعی را برجسته می‌کنند. کمک هایی مانند پرداخت ۵۰ میلیارد تومان به یک نهاد فرهنگی-مذهبی یا ساخت ۷۰۰ واحد برای طلب جهرم و مراسم هایی نظیر افتتاح دستگاه سی تی اسکن تا احتمالا عملکرد نامناسب وزارت نفت برای افزایش تولید را به حاشیه ببرند.
تبادل نظر