فردای اقتصاد: ساعت‌ها مذاکرات وزیر انرژی عربستان با کشورهای آفریقایی عضو اوپک برای کاهش سهمیه نفتشان در اوپک یا کاهش عرضه نفت، نتیجه‌ای که تاثیر آنی بر بازار نفت داشته باشد در بر نداشت و در نهایت این کشور به تنهایی بار متوازن کردن بازار نفت را به دوش کشید و اعلام کرد که با کاهش یک میلیون بشکه‌ای عرضه نفتش در ماه جاری میلادی، میانگین تولید خود را از ۱۰ میلیون بشکه در روز به ۹ میلیون بشکه خواهد رساند.
هرچند این خبر موجب شد که دیروز به عنوان اولین روز معاملاتی هفته در بازارهای جهانی، نفت با جهش قیمتی کار خود را آغاز کند، اما امروز قیمت‌ها بار دیگر در مسیر کاهشی قرار گرفت. به طوریکه برخی تحلیلگران نتیجه نشست اوپک پلاس را شکست عربستان سعودی دانستند. هرچند که برخی دیگر از تحلیلگران این ایده را تایید نمی‌کنند.
قیمت نفت خام آمریکا امروز (سه‌شنبه، ۱۶ خرداد) تا لحظه به روزرسانی این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) حدود ۱.۵ دلار معادل حدود ۲ درصد کاهش یا فت و به محدوده ۷۰ دلار بازگشت. نفت برنت هم که دیروز تا بیش از ۷۸ دلار بر بشکه رشد کرده بود امروز با افت ۲ درصدی به حدود ۷۵ دلار رسید و حالا حدود یک دلار کمتر از قیمت‌های روز جمعه و پیش از نشست اوپک و اعلام کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید عربستان است.
در نشست اوپک و متحدانش چه گذشت؟
نشست اوپک روز شنبه در مقر این سازمان در وین برگزار شد اما خبر خاصی از آن منتشر نشد. گفته می‌شد که اخذ تصمیمات سیاستی به نشست اوپک پلاس که یک روز بعد از آن برگزار شد، موکول شده است.
روزیکشنبه که مصادف با برگزاری نشست اوپک پلاس بود مذاکرات فشرده و بسیار طولانی جریان گرفت و ایده‌های مختلفی مطرح شد. از جمله اینکه گفته شد تلاش شده که بر سر کاهش تولید یک میلیون بشکه‌ای به توافق رسیده شود. این گروه در یک سال گذشته دو مرتبه اعلام کرده که تولید نفت خود را کاهش خواهد داد. یک بار در اکتبر ۲۰۲۲ که اعلام شد از مجموع تولید هدفگذاری شده ۲ میلیون بشکه در روز کاسته خواهد شد، در آن زمان قیمت نفت حدود ۹۵ دلار بر بشکه بود. دیگری در آوریل ۲۰۲۳ کمتر از دو ماه پیش بود که تنها برخی از کشورها از جمله عربستان، روسیه، کویت، امارات و ... اعلام کردند که در مجموع ۱.۶۶ میلیون بشکه از تولید نفت خود را خواهند کاست.
اما ظاهرا در خواست این کشور برای افزودن یک میلیون بشکه دیگر به کاهش تولید اوپک پلاس با استقبال دیگر کشورها مواجه نشده و در نهایت این گزینه از روی میز برداشته شده است.
موضوع دیگری که مطرح شد، کاسته شدن از سهمیه تولید برخی کشورها به خصوص کشورهای آفریقایی بود، چراکه این کشورها به دلیل مشکلات فنی و غیره بسیار کمتر از سطح تولید هدفگذاری شده خود نفت عرضه می‌کنند. بلومبرگ مجموع اختلاف میزان توان واقعی تولید آنها با سهمیه تولیدشان در اوپک را بیش از ۸۰۰ هزار بشکه در روز برآورد کرده است. وجود این اختلاف باعث شده است که توافق برای کاهش تولید در میزان تولید واقعی آنها تاثیری نداشته و همچنان سطح تولیدشان پایین‌تر از مقدار قید شده در توافق باقی بماند. از این رو عربستان این کشورها را یکی از عوامل کم اثر شدن توافقات کاهش تولید دانسته و خواهان رساندن سهمیه تولیدشان به ظرفیت واقعی عرضه آنها شده بود.
بلومبرگ می‌گوید عربستان برای جلب رضایت این کشورهای آفریقایی تلاش زیادی کرده و حتی دست به تهدید آنها زده است. به این شکل که اعلام کرده در صورت عدم موافقت آنها برای کاهش سهمیه تولیدشان در اوپک، عربستان هم کاهش خودخواسته یک میلیون بشکه‌ای را که از ماه پیش آغاز کرده رها خواهد کرد. یکی از نمایندگان کشورهای آفریقایی ه بلومبرگ گفته است که در صورت وقوع چنین موضوعی کشورهای آفریقایی از افت قیمت نفت بیش از هر کشور دیگری زیان می‌کردند.
این فشارها در نهای موجب شد دو کشور آفریقایی آنگولا و نیجریه راضی شدند که در سال ۲۰۲۴ سهمیه تولید خود را کاهش دهند و در مقابل این کاهش سهمیه به امارات برسد، کشوری که مدت‌ها است خواهان افزایش سهمیه تولید نفتش در اوپک است چراکه برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای رشد تولید خود دارد. با این حال قید شده که درصورتی که تولید این دو کشور در مسیر افزایشی قرار گرفت آنها بار دیگر سهمیه خود در اوپک را پس بگیرند.
دو روز کامل مذاکره به این نتیجه ختم شد که توافقات کاهش تولید که در اکتبر ۲۰۲۲ و آوریل ۲۰۲۳ امضا شده‌اند تا پایان سال ادامه یابد. علاوه بر این سهم تولید امارات متحده عربی ۲۰۰ هزار بشکه از ابتدای سال آینده افزایش خواهد یافت.
در واقع تمام تصمیمات مهم اخذ شده در این نشست مربوط به سال بعد بود که البته ممکن است که با تغییر در بازار نفت ظرف ۷ ماه آینده این تصمیمات هم تغییر کند. تنها ماحصل این نشست که می‌توانست به طور آنی و در کوتاه‌مدت بر بازار اثرگذار باشد، این بود که عربستان اعلام کرد به تنهایی تولید نفت خود را یک میلیون بشکه از ماه جاری کم خواهد کرد و ممکن است در صورت لزوم این کاهش تولید را تا پایان سال ادامه دهد.
تولید نفت این کشور در آوریل ۱۰.۵ میلیون بشکه بوده است که بر اساس توافق ماه آوریل ۵۰۰ هزار بشکه از آن کم و در ماه مه به ۱۰ میلیون بشکه در روز رسانده است. حالا بر اساس وعده‌ای که این کشور داده تولید نفتش این ماه به ۹ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
چرا عربستان بار کاهش تولید را به دوش کشید؟
باب مک نالی، رئیس مشاور گروه انرژی راپیدان و یکی از مقامات سابق کاخ سفید می‌گوید: بازار به طور گسترده‌ای انتظار تصمیم عربستان برای کاهش تولید یک میلیون بشکه در روز را نداشت. او با اشاره به ژانویه ۲۰۲۱ که عربستان به طور یکجانبه تولید خود را به میزان ۱میلیون بشکه در روز کاهش داد، گفت: سعودی‌ها یک بار دیگر نشان دادند که مایل هستند حتی به طور یکجانبه برای تثبیت قیمت نفت اقدام کند. باب مک‌نالی بر این باور است که در کوتاه مدت، قیمت نفت تا حد زیادی به آزمایش اراده عربستان بستگی دارد. عربستان نبردی را با معامله‌گرانی که در پوزیشن‌های فروش قرار دارند، آغاز کرده است. وزیر انرژی عربستان به نوعی آنها را مقصر افت قیمت نفت می‌داند، نه مازاد عرضه را. مک نالی افزود: ما شاهد کسری بزرگ جهانی در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ و افزایش قیمت نفت خام از ۱۰۰ دلار در سال آینده خواهیم بود.
کانگ وو، رئیس تقاضای جهانی و تحلیل آسیایی در S&P Global Commodity Insights، تخمین می‌زند که افزایش قابل توجه تقاضای جهانی نفت در فصل تابستان در نیمکره شمالی منجر به افول موجودی نفت و «حمایت از قیمت‌های بالاتر» در ماه‌های آینده خواهد شد.
اوله هانسن، رئیس استراتژی کالای بانک ساکسو هم گفته است: «عربستان سعودی می‌خواهد یک کف قیمتی در بازار ایجاد کند و ممکن است به آن دست یافته باشد. اما من گمان می‌کنم تا زمانی که چشم‌انداز اقتصاد کلان نامشخص است، پتانسیل صعود این کاهش تولید نفت از سوی سعودی‌ها هم نامعلوم است.»
هلیما کرافت، مدیر عامل RBC Capital Markets هم خاطرنشان کرد: در حالی که برخی از فعالان بازار بر این واقعیت تمرکز می‌کنند که عربستان سعودی تولید خود را به طور مستقل کاهش داده است، اقدامات این کشور به یکپارچگی این کاهش‌ها کمک می‌کند. این واقعیت که [عربستان سعودی] مایل است به بازار را کنترل کند، به اعتبار کاهش تولید می‌افزاید و نشانه خروج واقعی بشکه‌های نفت از بازار است». با این حال، دیگران به این حرکت پادشاهی چندان خوش بینانه نگاه نکرده اند.
شکست تلاش‌های سعودی‌ها در بازار نفت؟
این حرکت باعث شد که پادشاهی به طور بالقوه سهم بیشتری از بازار را برای تثبیت قیمت‌ها قربانی کند.
واندانا هاری، بنیانگذار Vanda Insights در سنگاپور، در تلویزیون بلومبرگ با اشاره به نفت برنت گفت: «عربستان سعودی در حالت ایده‌آل مایل است قیمت‌ها بالای ۸۰ دلار در هر بشکه باشد. اما اگر سلامت اقتصاد جهانی تضعیف شود، فروشندگان کوتاه‌مدت به زودی برمی‌گردند.
اما بدبینانه‌ترین تحلیل را تحلیلگران سیتی داشته‌اند. اد مورس، رئیس جهانی تحقیقات کالا و مدیر عامل سیتی، گفته است که این آخر هفته «شکست نهایی سعودی‌ها» در گردهمایی همه اعضای اوپک پلاس برای انجام «آنچه که موجب بهبود قیمت نفت می‌شود» بود. مورس بر این باور است که بازار همچنان "بسیار ضعیف" است که عامل اصلی آن هم رشد ناامیدکننده تقاضای نفت در سه منطقه بزرگ مصرف کننده: چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده است. سیتی امروز هم در یادداشتی پیش‌بینی خود از بازار نفت را به روزرسانی کرد. تحلیلگران این بانک نوشتند: تعهد عربستان سعودی برای تعمیق کاهش تولید، نمی‌تواند پشتوانه افزایش پایدار قیمت به سطح بالای ۸۰ تا ۹۰ دلار باشد، حتی در شرایطی که سایر تحلیلگران از کسری بیشتر در نیمه دوم خبر داده‌اند.
مورس از بانک سیتی با اشاره به پتانسیل رکود در چشم‌انداز اقتصاد جهانی گفته است: «ما پتانسیل رشد عرضه فراتر از تقاضا را داریم. هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت نفت به زیر ۷۰ دلار نرسد.» از این رو این بانک بر این باور است که کاهش خودخواسته عرضه نفت عربستان هم نمی‌تواند چندان ادامه یابد.
تبادل نظر