فردای اقتصاد: حدود دو سال از خبر آزادسازی سهام عدالت به روش مستقیم و غیرمستقیم می‌گذرد؛ کسانی که روش مستقیم را انتخاب کردند موفق به فروش بخشی از دارایی خود در اوایل سال ۹۹ شدند و مابقی در حال حاضر امکان فروش ندارند. سهامدارانی نیز که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود برگزیدند، همچنان در انتظار بازگشایی شرکت‌های سرمایه‌گذاری عدالت استانی هستند. موضوع سهام عدالت از آزادسازی خرید و فروش آن در تالار شیشه‌ای گرفته تا موضوع جاماندگان، بسته بودن نمادهای سهام عدالت استانی و سرنوشت متوفیان، همچنان در صدر توجه رسانه‌ها و البته عموم مردم قرار دارد.
در این راستا همراه با پیمان حدادی، دستیار ویژه و رییس سازمان بورس در امور سهام عدالت در برنامه «گفتگوی ویژه» بورسان به بررسی مشکلات، چالش‌ها و عمده پرسش‌هایی که عموم مردم از سیاستگذاران در خصوص سهام عدالت دارند، پرداخته شد.
مهم‌ترین چالش سهام عدالت چیست؟
پیمان حدادی با بیان اینکه در حال حاضر مهم‌ترین چالش سهام عدالت نحوه آزادسازی این سهام است، گفت: برخی از نهادهای مرتبط همچنان یک علامت سوال بزرگ درباره اختیارات شورای عالی بورس دارند که موضوع آزادسازی را با مشکلاتی روبرو کرده و چالش‌های دیگری را نیز به همراه آورده است.
وی گفت: پیرو نامه رئیس‌جمهور سابق در سال ۹۸ به مقام معظم رهبری و مطرح کردن موضوع نرسیدن سهام عدالت به دست دارندگان واقعی آن، مقام معظم رهبری در یک ابلاغیه ۳ بندی با آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند که در این بندها واگذاری مالکیت و مدیریت مستقیم سهام عدالت به مردم، اختیارات تام شورای عالی بورس در این زمینه و ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به بازار سرمایه مورد تاکید قرار گرفته بود.
حدادی ادامه داد: در ادامه روند آزادسازی، دو روش مستقیم و غیرمستقیم مطرح شد که با وجود تعیین تکلیف کسانی که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند، روش غیرمستقیم همچنان ابهاماتی داشت و در نتیجه واگذاری مدیریت و مالکیت از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری استانی برای رفع ابهامات این روش در نظر گرفته شد. با روی کارآمدن دولت جدید و تغییر شورای عالی بورس، برای بررسی موضوعات مربوط به سهام عدالت کارگروهی تشکیل شد و اقدامات خوبی در راستای افزایش سرمایه و پرداخت سودها انجام شد؛ اما ابهامات درباره مالکیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری توسط مردم یا شرکت‌های تعاونی همچنان پابرجاست.
دلیل توقف نمادهای سرمایه‌گذاری استانی
دستیار ویژه سهام عدالت رئیس سازمان بورس در خصوص چرایی توقف نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی توضیح داد: در دو سال گذشته به دلیل اینکه صورت‌های مالی شرکت‌های استانی به تصویب مجمع نرسیده و همچنین مدیران شرکتها مشخص نشده بودند، نمادهای استانی توسط شورای عالی بورس متوقف شدند.
وی درباره پیش شرط باز شدن نمادهای استانی بیان کرد: در ابتدا باید مجامع شرکت‌های استانی برگزار شوند و پس از آیین‌نامه اجرایی سهام عدالت اصلاح شود. در برخی استان‌ها با دستور مقام قضایی جلوی برگزاری مجامع سهام عدالت گرفته شد و علت آن بود که اولاً گفته شده بود مجامع به صورت الکترونیکی برگزار شود؛ بنابراین سهامداران عدالت که سجامی نشده بودند نمی‌توانستند در مجامع الکترونیک شرکت کنند و این برخلاف قانون تجارت است. دوم اینکه مجمع در حالی به انتخاب هیأت مدیره اقدام می‌کرد که صلاحیت افراد کاندیدا برای هیأت مدیره را سازمان بورس اعلام نکرده بود و این تایید صلاحیت‌ها حداقل ۳ ماه زمان خواهد برد. همچنین اگر قرار باشد مجمع عمومی شرکت‌های استانی صرفاً به صورت الکترونیکی برگزار شود با در نظر گرفتن اینکه تعداد سهامداران زیاد هستند انتخاب هیئت رییسه یکی از معضلات سهام عدالت است و بعد از بررسی به این نتیجه رسیدیم که باید مجامع هم به صورت حضوری و هم الکترونیکی برگزار شوند که البته هنوز به تأیید شورای عالی بورس نرسیده است.
پیمان حدادی تاکید کرد: چالش دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس نیز همچنان باقی است؛ ۷ شرکت استانی در سال‌های گذشته به دلیل تخلفات، سلب صلاحیت شده و اطلاعات شرکتها روی کدال قرار نمی‌گیرد چراکه بیش از ۲ سال است که صورت‌های مالی منتشر نشده و انتخاب حسابرس صورت نگرفته است، پس از برگزاری مجامع مدیران باید اطلاعات مالی را به روزرسانی کرده و این احتمال وجود دارد که جهت تسریع در بازگشایی این شرکتها یک مهلت زمانی جهت شفاف‌سازی توسط شورای عالی بورس در نظر گرفته شود.
ارزندگی سهام عدالت
پیمان حدادی، دستیار ویژه سهام عدالت رئیس سازمان بورس اظهار کرد: با بازگشایی نمادهای سرمایه‌گذاری استانی سهامداران روش مستقیم و غیرمستقیم به میزان کمتری از ۶۰ درصد اجازه فروش خواهند داشت، چراکه این عدد پشتوانه کارشناسی نداشته به گونه ای این مصوبه موجب خروج ۱۴ هزار میلیارد تومان پول از سرمایه در سال ۹۹ شد و یکی از متهمان اصلی ریزش تاریخی است.
وی گفت: هدف اصلی دولت از واگذاری سهام عدالت استفاده از عواید سالیانه بوده و فروش با ماهیت آن در تضاد است.
حدادی درباره ارزندگی سهام عدالت بیان کرد: این سهام زمان تخصیص در آذرماه ۹۶ حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان ارزش داشت و درحال حاضر ارزش آن به ۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، همچنین سود یک میلیونی سهام عدالت در سال گذشته امسال دوبرابر خواهد شد که همه این موارد حاکی از ارزندگی سهام عدالت است و نگه‌داری آن عواید بیشتری برای سهامداران خواهد داشت و سهامدارانی که به نقدینگی نیاز دارند می‌توانند از توثیق سهام استفاده کنند.
چالش بازارگردانی در سهام عدالت
به گفته حدادی در زمان بازگشایی، نمادهای سهام عدالت استانی عمدتاً زیر NAV یا ارزش ذاتی سهام در بازار معامله می‌شد و یکی از دلایل آن نبود بازارگردان حرفه‌ای در این نمادها بوده است. در حالی که شورای عالی بورس قبلاً مصوب کرده بود که صندوق توسعه بازار نقش بازارگردان برای سهام عدالت داشته باشد.
وی افزود: صندوق توسعه بازار به دلیل اینکه پولی در اختیار نداشت، نمی‌توانست بازارگردانی کند. از طرفی گفته شده بود قیمت سهام استانی باید حول و حوش ارزش روز سهام یا NAV باشد که این با ذات عملیات بازارگردانی جور در نمی‌آید چراکه وظیفه بازارگردان کمک به نقدشوندگی سهم است. بنابراین یکی از عواملی که باعث بسته شدن نمادها شد به دلیل نداشتن بازارگردان و افت سهام به زیر ارزش روز بوده است.
اصلاحات آیین‌نامه سهام عدالت
به گفته حدادی مهم‌ترین اصلاحات آیین‌نامه سهام عدالت در وهله اول تغییر اجازه فروش ۳۰ درصد سهام در اختیار هیئت مدیره شرکت‌هاست که سازمان بورس در این راستا آیین‌نامه مقتضی را تهیه کرده و تغییر دارایی و فروش سهام براساس آن انجام خواهد شد و این عدد کاهش خواهد یافت.
پیمان حدادی تاکید کرد: در روش غیرمستقیم باید این آگاهی وجود داشته باشد که آنها سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند و درآمد این شرکتها عمدتا از محل خرید و فروش سهام و سود دریافتی از شرکت‌های سرمایه‌پذیر است که براساس تصمیم مجمع بخشی از این سود تقسیم خواهد شد و ممکن است سود سهام عدالت از یک استان به استان دیگر متفاوت باشد؛ البته لازم به ذکر است سود نقدی سال ۱۴۰۰ نیز مشابه سال گذشته به صورت یکسان پرداخت خواهد شد.
سرنوشت سهام عدالت متوفیان
وی در مورد سهام عدالت متوفیان گفت: از ۴۹ میلیون سهامدار عدالت ظرف ۱۶ سال گذشته ۳.۵ میلیون نفر فوت کرده‌اند که برخی از آنها بعد از آزادسازی سهام عدالت بوده است و حتی در این مدت برخی از ورثه‌های سهام عدالت هم فوت کرده‌اند و سود سهام عدالت آنها در حساب خزانه‌داری کشور محفوظ است.
تبادل نظر