قرن گذشته را می‌توان عصر انقلاب‌ها و جنگ‌ها نامید، دورانی که خاورمیانه مملو بوده از بوی خون و نفت. آغاز قرن با جنگ جهانی اول و مرزبندی‌های جدید برای کشورهای منطقه مصادف بود. تحولات گسترده چه در سطح ساختار داخلی دولت‌ها و چه در موقعیت نیروهای خارجی امری واضح در این صد سال محسوب می‌شود. در این قسمت از میراث سده همراه با دکتر حسین عباسی، پژوهشگر خاورمیانه و مدرس ارشد دانشگاه مریلند به ریشه این تحولات، جایگاه ایران در پایان قرن چهاردهم میان کشورهای خاورمیانه و مسیر آینده کشورمان می‌پردازیم.
به اعتقاد وی، حکومت‌هایی که گرچه در آغاز تعاملی بود میان تامین‌کنندگان غذا (کشاورزان) و تامین‌کنندگان امنیت (نظامی‌ها) به مرور به بستری برای دادن امتیازها و انحصارها به نزدیکان (خواص) تبدیل شدند. مساله‌ای که هنوز هم خاورمیانه‌ای‌ها با آن درگیر هستند. عباسی از مداخله و جنایات جنگی غرب در منطقه می‌گوید که زمینه‌ساز ظهور قهرمانان ملی دیروز یا دیکتاتورهای امروز شد. افرادی که نطفه اقتصاد دولتی را در خاورمیانه کاشتند و با ظهور نفت توانستند بقای خود را تضمین کنند. در بخش نخست این گفت‌وگو اثرات جنگ جهانی اول و رکود بزرگ آمریکا بر منطقه تا ظهور آمریکایی‌ها به عنوان نیرویی جدید و بدون سابقه منفی بررسی شدند.
بخش دوم
رونق و استقلال نفتی در خاورمیانه چرا در نهایت نتوانست به شکوفایی اقتصادهای منطقه ما منجر شود. بازیگران خارجی دچار چه تحولاتی در دهه‌های اخیر شدند و چگونه این تغییرات به اعتراضات موسوم به بهار عربی منجر شد؟ آیا چهار محور اصلی در منطقه ما بر اساس انگیزه‌های اقتصادی فعالیت می‌کنند؟ اینها پرسش‌هایی است که در بخش دوم گفت‌وگو با دکتر حسین عباسی، پژوهشگر خاورمیانه و مدرس ارشد دانشگاه مریلند پاسخ خواهیم داد.
مهم‌ترین مباحثی که در این قسمت بررسی می‌کنیم به این شرح است:
· به دلیل سادگی فهم آن توسط سیاستمداران به اجرا درآمد، اما در ادامه با وجود شکست آن به علت امتیازاتی که برای ذی‌نفعان ایجاد کرده بود نتوانست به راحتی کنار گذاشته شود.
· در ادامه و به ویژه دهه ۷۰ میلادی، تقابل غرب و به طور خاص آمریکا با منطقه ما تشدید شد و نقطه عطفی برای تحولات آتی بود.
· روسیه به عنوان نیرویی که هم الگوی روشنفکران بود و هم اسپانسر دولت‌های خاورمیانه اثرات چشم‌گیری پیش و پس از فروپاشی شوروی داشت.
· چین بازیگر جدید منطقه خواهد بود و بازی ما در مقابل این غول شرقی بسیار مهم می‌شود.
· ظهور نیروهای اسلام‌گرا مانند داعش و جنگ‌های نظامی از سوی آمریکا در منطقه ما اصولا یا برای قدرت‌طلبی و مشروعیت‌بخشی به حاکمان بوده یا صرفا نگاهی افراطی و جنگ‌طلب که طبیعتا هر دو مورد به زیان اقتصاد است.
· بهار عربی، اعتراضی است از سوی طبقه مدرن جامعه به تمام امتیازات و عقب‌افتادگی حاکمان و خواص اطراف آنها.
بخش سوم
چرا غرب پیشرفت کرد و ما خاورمیانه‌ای‌ها جا ماندیم؟ آیا متهم اسلام است یا نهادهای حکمرانی که در این عرصه شکست خوردیم؟ این مهم‌ترین پرسش‌های این بخش از گفت‌وگو با دکتر حسین عباسی، پژوهشگر خاورمیانه و مدرس ارشد دانشگاه مریلند است. پس از آن به ۱۴ شاخص در قرن ۱۴ نگاهی می‌اندازیم و ایران را با نگاه به داده‌ها با کشورهای منطقه مقایسه می‌کنیم. در رشد و تورم چه موقعیتی داشتیم و اکنون داریم؟ در تجارت خارجی، تنوع اقتصادی، فقر و نابرابری، رانت نفت و بازار کار چه میراثی به جای گذاشته‌ایم؟ این قسمت جذاب و آموزنده از میراث سده را از دست ندهید.
بخش چهارم
در بخش پایانی گفت‌وگو با دکتر حسین عباسی، پژوهشگر خاورمیانه و مدرس ارشد دانشگاه مریلند آمریکا ابتدا جایگاه ایران را در شاخص‌های سرمایه انسانی، یارانه‌ها، بهداشت و سلامت، منابع آب و غذا، فساد، کیفیت نهادی و امنیت بررسی کردیم. در ادامه اما ۱۰ ظرفیت ایران برای تبدیل شدن به سوئیس یا نیوزلند خاورمیانه بررسی شد و دکتر عباسی درباره محدودیت‌های تبدیل به فعلیت شدن این پتانسیل گفت و راهکارهای مهم برای شکوفایی کشور در دهه‌های آینده را ارائه کرد.