خیز عربستان و امارات به منابع هوش مصنوعی

فردای اقتصاد - عربستان و امارات در حال مذاکره برای خرید هزاران تراشه شرکت انویدیا هستند که برای تولید نرم‌افزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT ضروری است. 

این دو کشور به جمع کشورهایی پیوسته‌اند که طی ماه‌های اخیر یک رقابت جهانی برای به دست آوردن این تراشه‌های استراتژیک به راه انداخته‌اند. 

تراشه‌های انویدیا یکی از مهمترین ابزارهای در دسترس برای تولید برنامه‌های هوش مصنوعی است که تقاضای آن در طی ماه‌های اخیر به شدت بالا رفته است. 

انویدیا به واسطه این افزایش تقاضا در خردادماه امسال به جمع شرکتهای با ارزش یک تریلیون دلار رسید. در همین زمینه بخوانید:‌پرده‌برداری غول تراشه‌سازی از جدیدترین محصولات هوش مصنوعی

دو کشور امارات و عربستان به طور علنی هدف خود را برای تبدیل شدن به هاب‌های هوش مصنوعی در جهان اعلام کرده‌اند و هدف آنها تقویت اقتصاد از طریق برنامه‌های بلندپروازانه تکنولوژی محور است. 

بر اساس گزارش عربستان سعودی تاکنون حداقل ۳ هزار تراشه Nvidia’s H100 را که هر کدام ۴۰هزاردلار قیمت دارند خریداری کرده است. این تراشه‌ها اخیرا توسط جیسون هانگ مدیر انویدیا رونمایی شد. هانگ این محصول را نخستین تراشه طراحی شده برای هوش مصنوعی مولد ( generative AI ) نامیده بود. 

رشد تقاضا برای خرید تراشه‌های هوش مصنوعی

گزارشهای فایننشال تایمز حاکی است که تراشه‌های سفارش عربستان از طریق موسسه تحقیقاتی عمومی دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله خریداری شده است. 

در همین حال امارات نیز اخیرا توانسته به هزاران تراشه انویدیا برای توسعه مدل زبانی متن باز این کشور تحت عنوان فالکون دسترسی پیدا کند. تراشه‌های سفارش امارات توسط موسسه دولتی نوآوری فناوری در شهر مصدر در ابوظبی خریداری شده است.

 یکی از مقامات اماراتی نزدیک به این پروژه به فایننشال تایمز گفته است که امارات قصد دارد تا قدرت محاسباتی و نیروهای متخصص خود را در این زمینه تحت کنترل خود داشته باشد و به چینی‌ها و آمریکایی‌ها وابسته نباشد. 

به گفته وی امارات علاوه بر سرمایه از منابع انرژی لازم برای اجرای این پروژه‌ها برخوردارند و در حال جذب بهترین استعدادها از سراسر جهان هم هست. 
خرید تعداد زیادی از تراشه‌های انویدیا توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس از طریق گروه‌های دولتی در حالی انجام می‌شود که شرکت‌های فناوری پیشرو جهان برای دستیابی به تراشه‌های کمیاب برای توسعه هوش مصنوعی رقابت جدی دارند. 

دو غول چینی تنسنت و علی بابا هفته گذشته اعلام کردند که به دنبال خرید این تراشه‌ها هستند. 

پیشرفته‌ترین مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) متعلق به شرکتهای آمریکایی از جمله OpenAI ( متعلق به مایکروسافت ) و گوگل هستند. این گروه‌ها از خریداران اصلی تراشه‌های H100 و A100 انویدیا به شمار می‌روند.
بر اساس گزارش منابع مختلف شرکت تایوانی انویدیا تاکنون ۵۵۰ هزار تراشه H100  را به فروش رسانده‌ است که بخش عمده آنها توسط شرکت‌های آمریکایی خریداری شده است. 

تاکتیک عربستان برای خرید استعداد و تراشه 

بر اساس این گزارش تا پایان سال ۲۰۲۳ عربستان سعودی ۳هزار از این تراشه‌ها را به ارزش ۱۲۰ میلیون دلار برای تحویل تا پایان سال ۲۰۲۳ خریداری کرده است. 

این میزان هنوز فاصله زیادی با مقدار تراشه خریداری شده توسط شرکتهای مطرح عرصه هوش مصنوعی مولد دارد. مثلا شرکت OpenAI برای توسعه مدل GPT-3 از ۱۰۲۴ تراشه A100  انویدیا - نسل قبلی تراشه‌های انویدیا -  استفاده کرده است.

عربستان سعودی یکی از علاقه‌مندان به این تراشه‌هاست و با خرید ۲۰۰ تراشه A100  سوپرکامپیوتر شاهین ۳ را تا پایان امسال راه‌اندازی می‌کند. 

عربستان از طریق این تکنولوژی به دنبال توسعه مدل زبانی اختصاصی - مانند GPT-4 شرکت OpenAI - است که به کمک آن می‌توان سرویسها یا چت‌بات‌های هوش مصنوعی متعددی راه‌اندازی کرد. 

عربستان در موسسه تحقیقاتی ملک عبدالله از متخصصان متعدد چینی در حوزه هوش مصنوعی بهره می‌برد یک دلیل آن این است که بر اساس قوانین تحریم آمریکا، فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های چینی از کار و درس خواندن در آمریکا منع شده‌اند. 

امارات و توسعه پلتفرم فالکون 

امارات نخستین کشوری در منطقه بود که در سال ۲۰۱۷ وزارت هوش مصنوعی را راه‌ندازی کرد و سپس دستورالعملی برای راه‌اندازی هوش مصنوعی مولد منتشر کرد. این برنامه بخشی از برنامه دولت امارات برای قرار گرفتن این کشور در سطح اول تکنولوژی هوش مصنوعی جهان و همچنین رگولاتوری این عرصه بوده است. 

پلتفرم فالکون امارات که به صورت آنلاین در دسترس عموم قرار دارد طی دو ماه گذشته توسط ۳۸۴ تراشه A100  انویدیا توسعه داده شده است. 

یکی از متخصصان هوش مصنوعی در زمینه مدل‌های زبانی بزرگ (LLM)  به فایننشال تایمز گفته است که فالکون یکی از بهترین مدلهای متن‌باز در جهان است. 

نکته اینکه این پلتفرم توسط مشهورترین سرمایه‌گذاران استارتاپی جهان مانند مارک اندرسین ( بنیانگذار صندوق سرمایه‌گذاری اندرسین هوروویتز ) تامین سرمایه شده است. 

دولت امارات اخیرا هم تعداد زیادی از تراشه‌های انویدیا را خریداری کرده تا از آن برای تولید اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های کلاد مرتبط با زبان‌های برنامه‌نویسی بزرگ (LLM) استفاده کند.

در همین حال برخی از شرکتهای توسعه هوش مصنوعی و فعالان حقوق بشر  نسبت به توسعه این فناوری در این دو کشور ابراز نگرانی کرده‌اند. آنها معتقدند که  این دو کشور ممکن است توسعه نرم‌افزارها را بدون حفاظ‌های اخلاقی و ویژگی‌های ایمنی که شرکتهای بزرگ فناوری به آن معتقدند، انجام دهند. 

ایورنا مگ گوان مدیر فدتر اروپای مرکز دموکراسی و فناوری در بروکسل گفته است که مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران به طور مکرر مورد سرکوب دولت‌های امارات و عربستان قرار گرفته‌اند. 

وی گفته است که ما می‌دانیم چگونه هوش مصنوعی می‌تواند تاثیرات تبعیض آمیز داشته باشد یا برای نظارت غیر قانونی مورد استفاده قرار گیرد. 
عربستان سعودی و امارات متحده عربی پس از افزایش قیمت انرژی در سال گذشته تحت تاثیر سودهای بادآورده دلارهای نفتی قرار گرفته اند و هر دو برخی از بزرگترین و فعال ترین صندوق های سرمایه گذاری دولتی جهان را مدیریت می کنند.

به گفته دو شرکت فعال در زمینه هوش مصنوعی در اروپا ، نمایندگان نزدیک به این صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی ماه‌های اخیر در تلاش بوده‌اند که به کمک این سرمایه به کدها و متخصصان LLM دسترسی پیدا کنند. 

یکی از مدیران اجرایی این شرکتها به FT گفت: ما پیشنهادهای مالی بزرگ برای دسترسی به داده‌ها و استفاده غیر مستقیم از متخصصانمان را دریافت کرده‌ایم. 

سم آلتمن مدیر اجرایی OpenAI ( سازنده چت جی پی تی ) دو  ماه قبل در سفری به ابوظبی از اهمیت دادن هوش مصنوعی در این منطقه تمجید کرد. آلتمن گفته است که خلیج فارس می‌تواند نقش محوری در گفت وگوی جهانی پیرامون فناوی نوظهور هوش مصنوعی و مقررات آن ایفا کند.