فردای اقتصاد: پرونده بازارها در نیمه نخست ۱۴۰۲ در حالی بسته شد که شاخص کل بورس تهران با ثبت بازدهی ۸.۲ درصدی توانست با پشت سر گذاشتن رقبایش رتبه نخست پربازده‌ترین بازار در شش ماه نخست سال را به خود اختصاص دهد اما این برد چندان هم برای سهامداران جذاب نبود. در دیگر بازارها، شاهد رشد ۱.۸ درصدی نرخ دلار آزاد در همین بازه زمانی بودیم. سکه اما در این مدت با افت ۶.۷ درصدی قیمت مواجه شد و شاخص کل خودروی فردای اقتصاد با کاهش ارتفاع بیش از ۱۷ درصدی مواجه شد.
بورس در صدر بازارها
بازار سهام در نیمه اول سال با وجود فراز و فرودهای فراوان توانست با رشد نماگرهای اصلی خود همراه شود. شاخص کل بورس تهران در این مدت با رشد ۸.۲ درصد از کانال یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحدی به محدوده دو میلیون و ۱۲۱ هزار واحد رسید. ششماهه نخست ۱۴۰۲ اما در دو نیمه متفاوت سپری شد. در فصل بهار شاهد رشد ۱۱ درصدی شاخص کل بورس بودیم به طوری که این شاخص در روزهای میانی اردیبهشت‌ماه تا قله دو میلیون و ۵۳۵ هزار واحد نیز پیشروی کرده بود اما بخشی از این رشد را در ادامه مسیر از دست داد.جایی که در فصل تابستان افت ۲.۴ درصدی برای دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای ثبت شد تا در نهایت کارنامه این بازار در نیمه اول سال با ثبت بازده ۸.۲ درصدی تحویل سرمایه‌گذاران آن شود. شاخص هم‌وزن نیز شرایط مشابهی را تجربه کرد و پس از تجربه رشد ۲۷ درصدی در بهار ۱۴۰۲، فصل تابستان را با افت ۳.۳ درصدی به پایان رساند و در مجموع ششماه رشد ۲۳ درصدی را ثبت کرد.
در میان دیگر متغیرهای مورد بررسی، ارزش معاملات خرد سهام که اردیبهشت‌ماه توانسته بود به محدوده ۲۵ همتی صعود کند، در روز پایانی تابستان حتی نتوانست عدد ۴همتی را به خود اختصاص دهد. به این ترتیب میانگین روزانه ارزش معاملات خرد تالار شیشه‌ای با کاهش حدود ۶۰ درصدی از ۱۴ هزار میلیارد تومان در بهار ۱۴۰۲ به کمتر از ۶ هزار میلیارد تومان در فصل گرم سال نزول کرد. همچنین در مجموع این مدت سهامداران خرد خالص فروش ۲۱ هزار و ۶۶۴ میلیارد تومانی را رقم زدند که ۴ همت از این رقم مربوط به فصل بهار و ۱۷.۵ همت باقیمانده در فصل تابستان رقم خورد.
سهامداران در نیمسال اول ۱۴۰۲ شاهد اخبار و حواشی متعددی بودند. از حاشیه‌های مربوط به بودجه و موضوع نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و گاز صنایع و در ادامه تغییر مبنای نرخ ارز تسعیر برای آنها گرفته تا اخبار غیراقتصادی مربوط به آزادسازی برخی از منابع بلوکه شده و تبادل زندانیان. همه و همه در برهه‌ای بورس را متاثر کردند و به نوسان چندباره شاخصها منجر شدند. در حال حاضر اما سهامداران از یک سو به روند قیمتی در بازار ارز و کم‌نوسانی دلار به عنوان یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر عملکرد شرکت‌های دلاری نگریسته و از سوی دیگر با توجه به رشد قیمت نفت در انتظار افزایش سود در بخشی از همین شرکت‌های کامودیتی‌محور هستند.
نیمه تقریبا صفر دلار؛ کاهش حباب سکه
در بازار ارز با وجود رشد پرشتاب قیمت‌ها در روزهای آغازین سال و رسیدن نرخ دلار به محدوده ۵۵ هزار تومانی، اما در ادامه روندی کاهشی را شاهد بودیم. به طوری که این اسکناس آمریکایی در روز پایانی تابستان ۴۹ هزار و ۳۰۰ هزار تومان قیمت خورد تا تنها ۱.۸ درصد بالاتر از نقطه شروع ۱۴۰۲ بایستد. در بازار سکه اما حباب بزرگ شدن قیمت‌ها تا حدودی تخلیه شد و هر قطعه سکه امامی با ثبت افت ۶.۷ درصدی در روز آخر تابستان ۲۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت خورد. در این میان بررسی معاملات بازار ارز طی سه ماه گذشته از کم‌نوسانی نرخ دلار در حوالی کانال ۴۹ هزار تومان حکایت می‌کند؛ به طوری که با وجود تغییر کانال این اسکناس آمریکایی در برخی روزها که عمدتا از واکنش هیجانی به خبرهای مثبت و منفی غیراقتصادی نشات می‌گرفت اما این نوسان‌ها عمدتا مقطعی عمل کرده و دوباره شاهد بازگشت قیمت دلار به کانال ۴۹ هزار تومان بودیم. در حال حاضر اما شاهد بی‌واکنشی قیمت این ارز به اخبار پیرامونی هستیم؛ به طوری که نه لغو اعتبار چند بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به افزایش جدی ولو موقت در نرخ دلار منجر شد و نه با انتشار خبر تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی شاهد واکنش محسوس فعالان بازار ارز بودیم. جدیدترین نظرسنجی فردای اقتصاد از ۷۵ مدیر دارایی نیز نشان داد که حدود ۴۰ درصد از این فعالان بورسی انتظار دارند تا پایان سال ۱۴۰۲ شاهد کم‌نوسانی دلار در محدوده فعلی باشیم. به نظر می‌رسد این بازار نیز همانند دیگر بازارها همچون بازار خودرو در انتظار دریافت یک خبر قطعی و تائیدشده است و خبرهایی که بیشتر بوی شایعه می‌دهند، اثر خود را از دست داده و دیگر توان تغییر قیمت در بازارها را ندارند.
بازگشت قیمت خودرو به دی ۱۴۰۱
بازار خودرو که خیزی افزایشی در پیش گرفته بود، از روزهای پایانی فروردین‌ماه کاهشی شد به طوری که شاخص کل خودروی فردای اقتصاد با ثبت افت بیش از ۱۷ درصدی در نیمسال اول ۱۴۰۲ به روزهای ابتدای دی ۱۴۰۱ بازگشت. در این میان خودروهای چینی که اتفاقا رشد قیمت بیشتری را نیز تجربه کرده بودند، با بیشترین تخلیه حباب مواجه شدند و در این بازه زمانی به طور میانگین ۲۳ درصد ارزان‌تر شدند. کاهش نرخ ارز تلنگر اولیه را به افت قیمت خودرو زد و در ادامه غلبه یک فضای انتظار آن هم در بازاری که رشد قیمت غیرقابل توجیهی را در ماه‌های پایانی سال گذشته تجربه کرده بود، مهمترین دلیل کاهش قیمت خودرو در ششماه نخست سال جاری به شمار می‌رود.
تبادل نظر