فردای اقتصاد - حمید رضا پورسلیمی: پیش از COP۲۸، برگزاری آن در کشور امارات به عنوان یک کشور مهم نفتی و ریاست آن توسط سلطان الجابر (مدیرعامل شرکت ملی نفت ابوظبی) با انتقاداتی همراه بود. با انتشار فیلمی از آقای الجابر که مبنای علمی تلاش برای مقابله با تغییرات اقلیمی از طریق حذف سوخت‌های فسیلی در سبد مصرف انرژی را زیر سوال می‌برد، بدبینی‌ها بیشتر هم شد. در میانه برگزاری نشست، انتشار نامه‌ای منتسب به دبیر کل اوپک که از کشورهای عضو حاضر در COP۲۸ خواسته بود تا با هدف گذاری کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی در هرگونه توافقنامه‌ای مخالفت کنند و همزمان مصاحبه وزیر انرژی عربستان و موضع‌گیری مشابه با دبیر اوپک، این تصور را ایجاد کرد که نشست امسال در دوبی از نشست سال گذشته در مصر نیز می‌تواند نتیجه کمتری داشته باشد.
در اجلاس امسال علاوه بر توافق پایانی در مورد سوخت‌های فسیلی، تعهداتی در مورد تداوم تامین مالی کشورهای در حال توسعه برای سرمایه گذاری در انرژی‌های پاک توسط کشورهای توسعه یافته به میزان ۱۰۰ میلیارد دلار در سال، تاسیس صندوقی برای جبران خسارت‌های کشورهای آسیب پذیر از تغییرات اقلیمی، سه برابر شدن ظرفیت انرژی‌های تجدید پذیر تا ۲۰۳۰ (به معنای دو برابر شدن میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه از حدود ۵۰۰ میلیارد دلار تا بیش از ۱ تریلیون دلار در سال) و تعهد ۵۰ شرکت بزرگ نفتی برای حذف آلایندگی متان تولیدی خود تا ۲۰۳۰، از مهمترین تصمیمات بود. کشورهای کوچک و آسیب پذیر از ناکافی بودن تعهدات اجلاس انتقاد شدیدی کردند. چین نیز انتقاد کرد که سیاست‌گذاری در مسیر تحقق کربن صفر تا ۲۰۵۰ بدون در نظر گرفتن سرنوشت کشورهای در حال توسعه، نشان دهنده بی توجهی کشورهای توسعه یافته (که مسئول وضع فعلی انباشت گازهای گلخانه‌ای در جو و گرمایش زمین به دلیل دهه‌ها توسعه بر اساس استفاده از سوخت‌های فسیلی هستند) به رفاه و چشم‌انداز اقتصادی کشورهای در حال توسعه است. موسسه مکنزی در جمع بندی پایانی خود، نشست امسال را به عنوان یک جهت دهی مهم برای اقدامات پیش رو برای مقابله با پدیده گرمایش زمین ارزیابی کرد و اکونومیست نیز در شماره ۱۶ دسامبر خود، بیانیه پایانی آن را مهم و امیدوارکننده توصیف کرد.
بلومبرگ اما در یک ارزیابی دقیق‌تر، به دستاورهای امسال نمره ۳.۸ از ۱۰ داد که از نشست سال گذشته در مصر ۰.۱ واحد بالاتر و از نشست دو سال قبل در گلاسکو، ۲.۲ واحد امتیاز کمتری می گیرد. ارزیابی بلومبرگ بر اساس ده موضوع مهم صورت گرفته که انتظار می رفته کشورها در COP۲۸، بتوانند در هر یک به پیشرفت محسوسی برای سیاست‌گذاری و همگرایی دست یابند؛ از این نظر COP۲۸ در زمینه برنامه‌ریزی برای طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه جذب گازهای گلخانه‌ای و همچنان توسعه بازارهای مبادله کربن، امتیاز بسیار پایینی می گیرد. همچنین اجلاس امسال در برنامه‌ریزی برای تامین مالی های جدید ناکام بوده است. با توجه به اینکه در مسیر کاهش گازهای گلخانه ای تا ۲۰۳۰ و به صفر رساندن خالص انتشار تا ۲۰۵۰، انتظار می رود تا آسیب های گرمایش زمین در افق چند سال پیش رو تشدید شود، تعهدات کشورهای ثروتمند در اجلاس گلاسکو برای تامین مالی سالانه ۴۰ میلیارد دلار برای طرح های تقویت سازگاری با وضعیت موجود (سرمایه گذاری در زیرساخت ها خصوصا در تامین آب و کشاورزی برای مقابله با خشکسالی و ...) محقق نشده و در این اجلاس نیز در این زمینه مذاکره کافی صورت نگرفته است؛ هرچند تاسیس صندوق برای جبران خسارت کشورهای آسیب دیده از اثرات گرمایش زمین یک اقدام مناسب ارزیابی شده است. مهمترین انتقاد بلومبرگ از نشست امسال، مشخص نبودن تعهدات کشورها به مسیری برای محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتی گراد است؛ برای تحقق امر فوق نیاز است تا تولید گازهای گلخانه ای تا ۲۰۳۰ به میزان بیش از ۴۰ درصد نسبت به سطح سال ۲۰۱۹ کاهش یابد و در نهایت تا ۲۰۵۰، خالص انتشار به صفر برسد تا در مسیر محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتی گراد قرار داشته باشیم.
شاخص های ارزیابی بلومبرگ در مورد نشست COP۲۸
به نظر می‌رسد اجلاس امسال از جهاتی شباهت زیادی به اجلاس سوم در کیوتو ژاپن داشته است؛ همانطور که در کاپ سوم، توافق در مورد نقش گازهای گلخانه‌ای در گرمایش زمین، زمینه ساز اقدامات بعدی (هرچند ناکافی) شد، توافق نهایی در COP۲۸ نیز می‌تواند، چشم‌انداز نقش سوخت‌های فسیلی در اقتصاد کشورها را به تدریج متحول سازد و یک هشدار جدی برای اقتصادهای متکی بر درآمدهای نفتی باشد.
تبادل نظر