براساس اعلام نمایندگان مجلس، بخشی از تحقیق و تفحص سازمان تامین اجتماعی، روندی که در مردادماه در مجلس کلید خورده، به مسائل درمانی بیمه شدگان و به طور مشخص خدمات Paperless یا بدون کاغذ اختصاص دارد؛ در شرایطی که هزینه‌های درمان به علت حذف ارز یارانه‌ای افزایش یافته و بیمه شدگان تامین اجتماعی –چه کارگران و چه بازنشستگان- بیش از هر زمانی به بیمه درمانی نیازمندند، چقدر زیرساختهای حذف دفترچه‌های درمانی فراهم است؛ چقدر بخش‌های مختلف درمان به خصوص بخش خصوصی با الکترونیکی شدن بیمه درمانی همراهی می‌کنند؟
مشکلات بیمه شدگان تهرانی با حذف دفترچه
در کلانشهر تهران، به دلیل ساده‌ی «قطعی مدام اینترنت» و کندی آن، استفاده از خدمات درمانی بدون دفترچه، در بسیاری از مراکز درمانی به خصوص مراکز درمانی شلوغ و پرتردد امکانپذیر نیست؛ در آزمایشگاه‌های طبی گوشه و کنار شهر و در کلینیک‌های درمانی، معمولاً صف طویلی پشت میز پذیرش شکل می‌گیرد و گاه و بیگاه نت قطع می‌شود؛ در چنین شرایطی، بیماران بدحال که مثلاً با درد کلیه شدید دست به گریبان‌اند و توان ایستادن در صف به انتظار وصل شدن اینترنت را ندارند، اجباراً دو واکنش نشان می‌دهند؛ گروهی که توان پرداخت خدمات آزاد را دارند، عطای بیمه را به لقای انتظار طولانی می‌بخشند و پول آزمایش‌ها را از جیب می‌پردازند، این گروه در بین کارگران بیمه شده در اقلیت مطلق هستند. اما گروهی که هم بیمه پایه دارند و هم بیمه تکمیلی و از قضا برای هر دو اینها هزینه‌های سنگین پرداخته‌اند و البته استطاعت مالی چندانی ندارند، مجبور می‌شوند ساعت‌ها با حال خراب و تحمل درد منتظر بمانند یا شهر را برای یافتن آزمایشگاهی که اینترنتش قطع نباشد، زیر پا بگذارند!
این شرایط مشاهدات عینی ما در پایتخت و کلانشهرهاست؛ به دلیل حذف دفترچه‌های بیمه، کار پذیرش طولانی‌تر و صف‌های مراجعان به شدت طویل‌تر شده است؛ اگر نخواهی چند ساعت و یا گاهی نصف روز برای دریافت خدمات بیمه‌ای منتظر بمانی، باید کل هزینه را از جیب بدهی؛ و این مسئله دردناک‌تر می‌شود وقتی در نظر می‌گیریم که بیمه شده هر ماه یک سوم حقوقش را به صندوق تامین اجتماعی می‌دهد تا نُه/بیست و هفتم آن صرف درمان شود به این امید که سالی چندبار که مریض شد، بتواند از خدمات بیمه‌ای استفاده کند. البته بالا رفتن هزینه‌ها به دلیل تورم سنگین و حذف ارز دولتی، سطح پوشش بیمه پایه تامین اجتماعی را در مواردی به زیر ۲۰ درصد رسانده؛ بنابراین اگر بیمه تکمیلی نداشته باشی، این سوال اساسی پیش می‌آید که برای ۲۰ درصد هزینه کمتر، چرا باید چند ساعت در صف بایستی؛ بعد از چند ساعت انتظار و خستگی در شرایط بیماری، به جای یک میلیون تومان مثلا باید ۸۵۰ هزار تومان بدهی، آیا این واقعاً عادلانه است؟!
مشکلات حذف دفترچه در مناطق محروم
از شهرهای بزرگ که بگذریم و به سمت مناطق محروم جلو برویم، اوضاع نگران کننده‌تر می‌شود؛ در بسیاری از مناطق کم برخوردار، اولاً زیرساختهای الکترونیک در سطح شهر فراهم نیست و ثانیاً بسیاری از مراکز درمانی بخش خصوصی به خصوص مطب‌های پزشکان، به بهانه‌ی اینکه «نت نداریم» یا «کامپیوترمان خراب است»، قراردادهای خود را با بیمه پایه و بیمه‌گذار تکمیلی ملغی کرده‌اند.
افزایش پرداخت از جیب بیمه شدگان در امسال
به نظر می‌رسد در شرایطی که در سال جدید Out Of Pocket یا همان پرداخت از جیب مردم به دلیل حذف ارز دولتی و تورم سنگین بخش درمان افزایش یافته، مسئله حذف دفترچه‌های بیمه اوضاع را حادتر کرده است؛ بیمه شدگان در تهران و مناطق برخوردار با صف‌های طولانی پذیرش و کندی سنگین کار مواجهند و در مناطق کم برخوردار با فقدان زیرساختهای اینترنت و نبودن امکانات؛ اگر مجموع هزینه بیمه پایه و تکمیلی را در نظر بگیریم، یک بازنشسته ماهی چند صد هزار تومان بابت بیمه درمانی می‌پردازد تا خیالش از دریافت خدمات راحت باشد؛ با این شرایطی که می‌بینیم آیا این پول‌های سنگینی که هر ماه پرداخت می‌شود، به کار بیمه شده می‌آید؛ آیا می‌تواند از دریافت درمان رایگان و شایسته مطمئن باشد؛ آیا می‌تواند داروهای بیماری‌های خاص را تهیه کند و آزمایش‌های پزشکی را سر موقع به انجام برساند؟
درمان بیمه شدگان کارگری، مشکلات و کاستی‌های بسیار دارد که حذف دفترچه‌های کاغذی این نواقص را تشدید کرده است؛ در نهایت آیا تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی واقعاً می‌تواند به این نتیجه برسد که هنوز زیرساختهای الکترونیک در سراسر کشور به خصوص در مناطق محروم فراهم نیست و این ماجرای Paperless باید به عقب برگردد و اول مقدمات کار اندیشیده شود؟
تبادل نظر