فردای اقتصاد - سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در راستای تامین انرژی پاک در کشور به عنوان یکی از نیازهای ضروری و همسو با تاکید بر اجرای بند (ج) اصل ۴۴ قانون اساسی با محور بخش خصوصی، راه‌اندازی و بهره‌برداری پروژه‌های تولید بیواتانول سوختی در کشور را در دستورکار دارد. معاون ایدرو در نشست خبری با اصحاب رسانه از جزییات بیش‌تری در خصوص اقدام‌های ایدرو در زمینه طرح‌های تامین سوخت سبز برای آینده ایران پرده برداشت.
طرح‌های بیواتانول سوختی کرمانشاه و باشت (استان کهگیلویه و بویراحمد) با متولی‌گری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و با تاسیس شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس در شهر کرمانشاه (استان کرمانشاه) و شهرستان باشت (استان کهگیلویه و بویراحمد) با میزان سرمایه‌گذاری ثابت؛ بیش از ۳۵۰۰ میلیارد تومان (ارزش روز سرمایه‌گذاری)، میزان سرمایه در گردش؛ ۵۳۵.۱ میلیارد تومان، ظرفیت؛ ۶۶ هزار متر مکعب بایواتانول سوختی و ۶۶ هزارتن کنجاله تخمیری در سال و اشتغالزایی؛ ۲۶۴ نفر در حال راه‌اندازی و بهره‌برداری است. این در حالی است که میزان آب مصرفی در طرح‌ها؛ ۵۵۰ هزار مترمکعب در سال، میزان گاز مصرفی؛ ۵/۲۵ میلیون مترمکعب در سال، مساحت زمین طرح؛ ۱۵ هکتار، توان برق مورد نیاز؛ ۷ مگاوات است. محصول‌های طرح، بایواتانول سوختی و کنجاله تخمیری خوراک دام (DDGS) است. بیواتانول سوختی به‌عنوان یکی از مهمترین سوخت‌های زیستی، جایگزینی مناسب برای بنزین و دیگر سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود. این سوخت که از منابع تجدیدپذیر مانند نیشکر، ذرت و سایر محصول‌های کشاورزی تولید می‌شود، نه‌تنها آلایندگی کمتری دارد، بلکه به کاهش وابستگی به نفت و گاز نیز کمک می‌کند و از آن به عنوان «سوخت سبز برای آینده ایران» نام برده می‌شود. پروژه تولید بیواتانول سوختی در استان‌های کرمانشاه و باشت، با هدف استفاده از پتانسیل‌های کشاورزی و منابع طبیعی این مناطق، توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و با تاسیس شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس در حال اجراست. استان‌های کرمانشاه و کهگیلویه و بویراحمد(باشت) به‌عنوان مناطق هدف این پروژه انتخاب شده‌اند. این مناطق به دلیل برخورداری از منابع غنی کشاورزی و شرایط اقلیمی مناسب، پتانسیل بالایی برای تولید مواد اولیه مورد نیاز برای تولید بیواتانول سوختی دارند. در استان کرمانشاه، با توجه به وجود زمین‌های کشاورزی وسیع و تولید محصول‌هایی همانند نیشکر و ذرت، امکان تولید بیواتانول به‌صورت اقتصادی فراهم است. در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز، با توجه به شرایط اقلیمی و منابع طبیعی، این پروژه می‌تواند به توسعه پایدار منطقه کمک کند.
سعید جعفری، معاون نوسازی و اجرای طرح های صنعتی ایدرو با اشاره اینکه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نهادهای اجرایی کشور در حوزه صنعت و توسعه، مسئولیت اجرای پروژه پیشگام در توسعه انرژی‌های پاک را بر عهده دارد، در نشست خبری با اصحاب رسانه در بازدید از طرح بیواتانول سوختی در شهر کرمانشاه اظهار کرد: ایدرو با تاسیس شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس، گام بلندی در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته است.
به گفته جعفری، پروژه سوخت سبز زاگرس نه‌تنها به کاهش آلایندگی محیط زیست کمک می‌کند، بلکه با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، به توسعه اقتصادی مناطق غربی و جنوب غربی کشور نیز کمک می‌کند.
وی با تشریح اینکه پروژه مزبور در راستای سفر مقام رهبری به استان کرمانشاه در بخش توسعه زیرساخت‌های سوخت سبز در کشور با متولی‌گری وزارت صمت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان بزرگترین و قدیمی‌ترین نهاد در این عرصه در حال انجام است، گفت: این پروژه از سال‌های قبل با رویکرد بهره‌گیری از طرح‌های زیربنایی و بومی آغاز و با منابع عمومی همسو با رویکرد اقتصادی کشور در سوق‌دادن تولید به سمت بخش خصوصی و تسهیل در فرآیندهای اجرایی بند (ج) اصل ۴۴ قانون اساسی دنبال شد. این در حالی است که در میانه راه، ساخت و راه‌اندازی پروژه تصمیم گرفته شد که سرمایه‌های مورد نیاز از بخش خصوصی بهره گرفته شود و بدین ترتیب از آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ ایدرو اقدام به جذب سرمایه بخش خصوصی کرد که در فراخوان از بخش خصوصی، رقم ۲ هزار میلیارد تومان (همت) و برای فراخوان امسال هم سرمایه مورد نیاز جذب شد.
معاون نوسازی و اجرای طرح‌های ایدرو همچنین تصریح کرد: برنامه‌هایی که در این خصوص تدوین شد باعث شد پیشرفت طرح فیزیکی سوخت سبز زاگرس در استان کرمانشاه روند قابل توجهی داشته باشد و کارهای فرآیند نصب و راه‌اندازی ماشین‌آلات و بهره‌برداری آزمایشی در شهریور امسال نهایی شد که خوشبختانه در حال حاضر در مرحله نزدیک بهره‌برداری و افزایش ظرفیت هستیم. بدین ترتیب امیدواریم تا یک ماه آینده به مرحله بهره‌برداری و به ۱۰۰ درصد ظرفیت تولید برسیم. اکنون در مرحله تحویل ماشین‌آلات هستیم و کارخانه را به زودی برای بهره‌برداری در اختیار بنگاه‌ها قرار خواهیم داد.
جعفری همچنین به فرآیند پیشرفت طرح پروژه تولید بیواتانول سوختی در استان کهگیلویه و بویراحمد (باشت) نیز اشاره کرد و گفت: درصد پیشرفت فیزیکی این طرح در این استان نزدیک ۳۴ درصد است که پیش بینی ما این است در سال ۱۴۰۵ شاهد بهره‌برداری این طرح نیز باشیم. بخشی از منابع این طرح از بازار سرمایه (بورس) جذب شده و با نصب تجهیزات ایدرو انتظار دارد تا پایان سال ۱۴۰۴ این طرح به بالای ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی برسد و در سال ۱۴۰۵ به بهره برداری کامل برسد.
وی درباره جزییات منابع تخصیص‌یافته به این طرح‌ها گفت: کل منابع تخصیص یافته تا مهر سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۱۰۰ میلیارد تومان بود که از محل منابع داخلی سازمان گسترش، منابع عمومی (توسط سازمان برنامه و بودجه) و تسهیلات بانکی در مدت بیش از ۷ سال، تامین شد و پیشرفت فیزیکی حدود ۹۰ درصد در طرح کرمانشاه و ۱۵ درصد در طرح باشت را ایجاد کرده بود. باقیمانده منابع مورد نیاز در مهرماه ۱۴۰۲، در حدود ۳۶۰۰ میلیارد تومان برآورد شده بود. استفاده از سازوکار شرکت سهامی عام پروژه به منظور تامین باقیمانده منابع مورد نیاز نیز استفاده شد. با عنایت به حجم قابل توجه منابع مالی مورد نیاز برای تکمیل طرح‌های دوگانه فوق و بررسی و ارزیابی امکان‌های تامین مالی، نظر به فراهم شدن زمینه استفاده از بستر بازار سرمایه (بورس) برای تامین مالی پروژه‌های نیمه تمام (در قالب دستورالعمل تشکیل شرکت‌های سهامی عام پروژه)، استفاده از این سازمان مورد تصویب سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و متعاقب آن با انجام هماهنگی‌ها با سازمان‌های ذی‌ربط شامل سازمان خصوصی‌سازی، سازمان بورس اوراق بهادار و بورس تهران، اقدام‌ها و فعالیت‌های مرتبط با فرآیند پذیره‌نویسی شرکت از تاریخ آذر ۱۴۰۱ آغاز و در نهایت در مهر سال ۱۴۰۲، سهام شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس، آماده عرضه در بورس تهران شد.
به گفته جعفری، عرضه سهام شرکت (به عنوان اولین شرکت سهامی عام پروژه) طی ۲ مرحله در بورس تهران انجام شد؛ مرحله نخست؛ ۷ و ۸ مهرماه ۱۴۰۲ به مبلغ ۲۰۰۰ میلیارد تومان و مرحله دوم؛ ۵ آذر ۱۴۰۳ به مبلغ ۱۶۰۰ میلیارد تومان (این عرضه طی کمتر از ۲ ساعت در بورس تهران انجام شد). به این ترتیب سهم سازمان گسترش به حدود ۳۵ درصد کاهش یافت. در حال حاضر، طرح کرمانشاه به بهره‌برداری رسیده و طرح باشت با توجه به منابع جذب شده، در سال ۱۴۰۵ راه‌اندازی می‌شود.
وی با اشاره به مواد اولیه مورد نیاز این طرح که انواع غلات (ذرت، گندم، جو و سورگوم) است، گفت: بازار غلات کشور سالانه ۲۶ میلیون تن و نیاز سالانه یک واحد ۲۰۰ هزارلیتری (روزانه)، ۱۸۰ هزار تن است. این در حالی است که برای این طرح می‌توان حتی از ضایعات انواع غله برای خوراک طرح استفاده کرد. البته در شرایط فعلی، خوراک طرح ذرت است و تقریبا روزانه ۲۷۰ هزار تن خوراک ذرت بهره گرفته می‌شود. برای هر یک از این طرح‌ها، انتظار تولید سالانه ۶۶ میلیون لیتر الکل و ۶۶ هزار تن خوراک دام غنی شده (کنجاله تخمیری پر پروتئین خوراک دام / DDGS) می‌رود که معادل روزانه ۲۰۰ هزار لیتر الکل و ۲۰۰ تن خوراک دام غنی شده است.
معاون ایدرو درباره فرآیند تولید این دو طرح هم گفت: پس از آسیاب و آرد کردن ذرت و غلات خوراک در کارخانه، آنزیم آرد و خمیر حاصل آمده در یک فرآیند شیمیایی شکسته و با شکسته‌شدن مولکول‌های نشاسته و قند، الکل اتانول (گیاهی) تولید می‌شود. اگرچه این الکل تولیدی را شرکت‌های دیگر در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ تولید می‌کردند اما تفاوت این طرح‌های ایدرو با دیگر طرح‌ها در این است که این طرح کاملا صنعتی هستند و خروجی این دو طرح، الکل‌های با اُکتان بالای ۹۹.۶ تا ۹۹.۸ درصد است که کاملا خشک و قابلیت اختلاط با بنزین را دارد. این درحالی است که الکل‌های دارای آب قابلیت اختلاط با بزنین را ندارد. به همین دلیل این نوع الکل‌های خشک می‌تواند با بنزین همگن شود و به عنوان مکمل سوخت از آن‌ها استفاده کرد.
به گفته جعفری ایدرو با راه‌اندازی این طرح‌ها در مسیر حرکت به سمت تامین سوخت سبز در حرکت است. در واقع بایواتانول سوختی به عنوان عامل افزایش‌دهنده عدد اکتان بنزین ریشه گیاهی دارد و باعث بهبود کیفیت سوخت و کاهش آلاینده‌ها در خروجی اگزوز خودرو می‌شود. این افزودنی پاک پالایشگاهی بیش از ۲۰ سال است که در حدود ۹۰ کشور دنیا به بنزین افزوده شده و عمدتاً جایگزین MTBE شده است. ماده MTBE به عنوان اکسیژن‌دهنده به سوخت و برای افزایش عدد اکتان بنزین به آن افزوده می‌شود اما از طریق تبخیر و حل شدن در آب‌های زیرزمینی، به چرخه حیات وارد شده و علاوه بر آلوده کردن هوا، آب‌های زیرزمینی را نیز آلوده می‌کند. علاوه بر این، MTBE برای سلامت انسان نیز مضرهای فراوانی دارد.
وی با اشاره به نیاز داخلی کشور براساس تولید روزانه ۱۲۰ میلیون بنزین در کشور تاکید کرد، براساس تامین نیاز کشور، ما حداقل به ۶ میلیون لیتر روزانه بایو اتانول سوختی نیاز داریم که کل بنزین مصرفی کشور به سوخت آلاینده تبدیل شود و این نشان می‌دهد باید ۳۰ کارخانه با همین مختصات راه‌اندازی شوند.
معاون ایدرو با اشاره اینکه ما با شروع این نوع سرمایه‌گذاری در میانه راه هستیم و سرمایه‌گذاران می‌توانند به ما در اجرای طرح‌های بعدی مراجعه کنند، خاطرنشان کرد: می‌توانیم در هر استان، یک کارخانه داشته باشیم و خوراک این طرح‌ها به گونه‌ای است که نیاز به محل مصرف ندارد و در همان استان قابل تامین است.
به گفته جعفری، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران توانسته در بسیاری از صنایع کشور سرمایه‌گذاری کند. اما هر طرحی چالش‌های خاص خود را دارد و راه‌اندازی این طرح نیز منطقه به منطقه متفاوت است که البته مهمترین چالش، تامین سرمایه مورد نیاز (سرمایه‌گذاری) است. ایدرو حاضر به پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی هم هست و در این زمینه باید برخی از مجوزها صادر و زیرساخت‌ها تامین شود. براساس برآوردهای کارشناسی این نوع طرح‌ها، هم سودآورند و بیش از ۳۰ درصد حاشیه سود دارند و هم بازگشت سرمایه سرمایه‌گذار هم حدود سه سال است. طرح‌های بیواتانول سوختی البته چون طرح پالایشگاهی است تاسیسات زیادی می‌خواهد و به دلیل صنعتی بودن، سرمایه‌ای نزدیک ۶۰ تا ۷۰ میلیون دلار برای راه‌اندازی نیاز دارد.
معاون ایدرو با اشاره اینکه سازمان گسترس و نوسازی صنایع ایران در حمایت از سرمایه‌گذاران (داخلی و خلارجی) در راستای صدور مجوزها و تسهیل فرآیندها گام‌های جدی بر می‌دارد، تصریح کرد: ایدرو تنها به دنبال مقوله تسهیلگری در این زمینه است و قصد دارد همه موانع شکل گرفته در طرح‌هایی از این دست را از پیش‌رو بردارد.
تبادل نظر