فردای اقتصاد: پس از ده ماه از شروع پرواز سفینه ناسا، اولین نمایش دفاع سیاره‌ای در جهان با موفقیت به هدف سیارکی خود برخورد کرد. این اولین تلاش آژانس هوایی برای جابه‌جایی یک سیارک است.
فضاپیمای دارت در این برخورد سرعتی بالغ بر 22500 کیلومتر بر ساعت داشت و فاصله سیارکی مورد هدف با زمین 11.3 میلیون کیلومتر بود. دانشمندان ناسا با هدف منحرف سازی این سیارک از مدار خود این اقدام را انجام دادند و انتظار داشتند به موجب این برخورد یک حفره در این سیارک ایجاد و گرد و غبار فراوانی وارد فضا شود.
ستاره‌شناسان، دیدیموس را در سال ۱۹۹۶ و قمر دیمورفوس را در سال ۲۰۰۳ کشف کردند. در آن زمان، آنها تنها یک مجموعه دوتایی از سیارک‌ها بودند و کسی توجه چندانی به این دو نداشت. مشاهداتی که ماموریت دارت بر آنها تکیه دارد به طور جدی در سال ۲۰۱۵ آغاز شد یعنی پیش از اینکه ماموریت دارت به طور رسمی تایید شود.
سفینه دارت «DART» ناسا نتوانست از لحظه برخورد خود با این سیارک تصویر یا فیلمی را به ثبت برساند. اما تلسکوپ‌های روی زمین این برخورد را لحظه به لحظه به ثبت رساندند. در این تصاویر فوران تماشایی تکه‌های جدا شده و زباله‌هایی که پس از برخورد با این سیارک از آن جدا می‌شوند، مشهود است.
این آزمایش با هدف دستیابی به قدرت دفاع سیاره‌ای در مقابل اجرام آسمانی بزرگ است. کریستینا توماس، استاد نجوم و علوم سیاره‌شناسی در دانشگاه آریزونا شمالی و سرپرست گروه کاری مشاهدات این مأموریت، گفت: «من تصاویری که از زمین به ثبت رسیده بودند را در چند دقیقه پس از برخورد مشاهده کردم و آنها خارق‌العاده بودند.»
سیارکی که هدف قرار داده شده بود، دیدیموس نام دارد و در تصاویر فوق که توسط یک تلسکوپ 20 اینچی در آفریقای جنوبی به ثبت رسیده است. این سیارک حدود نیم مایل عرض دارد. اما چیزی که در این تصاویر قابل مشاهد نیست دیورفوس قمر 500 فوتی این سیارک است.
به گفته جان تونری، استاد نجوم دانشگاه هاوایی: «تلسکوپ ما در آفریقایی جنوبی هر 40 ثانیه یک تصویر از این سیارک را به ثبت رسانده است و تنظیم تلسکوپ روی این سیارک کار ساده‌ای بود» وی در ادامه این نکته را خاطر نشان کرد که درخشش ناگهانی از ابری که از زباله‌های این برخورد ناشی شده بود ساطع و به فضا پرتاب شد و انتظار چنین توده عظیمی از غبار را نداشتیم و مشاهده این اتفاق و کشف به سود همه ماست.
با وجود فاصله بسیار زیاد و فرآیند پیچیده عکس برداری و ارسال آن این فرآیند با سرعت بالایی انجام شد و تنها چند دقیقه پس از برخورد عکس‌ها در اختیار دانشمندان قرار گرفت و سرعت این اتفاق مورد تحسین کارشناسان قرار گرفت.
دکتر سیکافوس هم در این رابطه این اظهار نظر را داشت که دیدن این جهش علمی فوق‌العاده بود و احساس می‌کنم شاید هرگز فرصت دیدن چنین چیزی را در زندگی نداشته باشیم.
ستاره‌شناسان، دیدیموس را در سال ۱۹۹۶ و قمر دیمورفوس را در سال ۲۰۰۳ کشف کردند. در آن زمان، آنها تنها یک مجموعه دوتایی از سیارک‌ها بودند و کسی توجه چندانی به این دو نداشت. مشاهداتی که ماموریت دارت بر آنها تکیه دارد به طور جدی در سال ۲۰۱۵ آغاز شد یعنی پیش از اینکه ماموریت دارت به طور رسمی تایید شود.
هدف ناسا از پروژه دارت چیست ؟
ناسا با هدف دفاع سیاره‌ای این پروژه را آغاز کرده است. بخش‌ها و تکه‌هایی از اجرام آسمانی مدام به سمت زمین حرکت می‌کنند. با وجود اینکه اکثر آنها بسیار کوچک هستند و به سرعت در جو زمین می‌سوزند اما در برخی موارد اجرام بزرگتری به سوی زمین می‌آیند که از جو زمین عبور می‌کنند.
به طور مثال در سال 2013 سیارکی به بزرگی یک زمین تنیس وارد جو زمین شد و بر فراز آسمان چلیابینسک (Chelyabinsk) شهری در روسیه منفجر شد. این انفجار بزرگ‌تر از یک انفجار هسته‌ای بود و موج ناشی از آن باعث آسیب دیدن ۱۰۰۰ نفر شد که عمدتا به دلیل شکستن پنجره‌ها بود. لازم به ذکر است که اکثر سیارک‌های منظومه شمسی در کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری قرار دارند اما برخی از آنها به خاطر جرم و قدرت گرانش بالای مشتری به بیرون این کمربند پرتاب می‌شوند.
این برخورد اتفاق مهمی برای علم ستاره‌شناسی و نجوم در جهان محسوب می‌شود و نکته جالب آنجاست که موتور جستجوی گوگل هم زمانی که عبارت NASA’s DART را جستجو می‌کنید صفحه خود را تغییر داده و به شکل زیر درآورده است. این امر نشان از اهمیت این موضوع است.
«رالف سمل» (Ralph Semmel) مدیر آزمایشگاه فیزیک کاربردی جان هاپکینز در این خصوص گفت: «این اولین مأموریت در نوع خود، نیازمند آماده‌سازی و دقت باورنکردنی بود و تیم مأموریت از همه نظر بیشتر از انتظارات عمل کرد. فراتر از موفقیت واقعا هیجان‌انگیز این نمایش فناوری، یک روز می‌توان از قابلیت‌های مبتنی بر دارت برای تغییر مسیر یک سیارک واقعی و محافظت از زمین و حفظ حیات روی آن استفاده کرد.»
تقریبا چهار سال بعد، پروژه‌ی «هرا» (Hera) توسط آژانس فضایی اروپا برای بررسی‌های دقیقی از دیمورفوس و دیدیموس با تمرکز ویژه بر دهانه‌ی بر جای مانده از برخورد دارت و اندازه‌گیری دقیق جرم دیمورفوس انجام خواهد شد.
تبادل نظر