فردای اقتصاد: بازارهای جهانی روز گذشته کار خود را در ماه سپتامبر نیز به پایان رساندند تا یک ماه سخت دیگر نیز برای بازارهای سهام و کالایی سپری شود. شروع سپتامبر از همان ابتدا برای سرمایه‌گذاران ماه ترسناکی بود و نگاه همگی به نشست بانک‌های مرکزی دنیا به خصوص فدرال رزرو دوخته شده بود. به هرحال این ماه ضربه خود را به بازارهای جهانی وارد کرد و بازدهی‌های منفی نسبتا سنگینی را برای سهام و کامودیتی‌ها رقم زد.
تداوم سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی دنیا که در سپتامبر شدت بیشتری نیز یافت، تاکنون بازارها را از سقف‌های یک سال اخیر خود بسیار فاصله داده است و دیگر خبری از رشدهای چشم‌گیر و بی‌وقفه دیده نمی‌شود. این روزها حتی به نظر می‌رسد سیاست‌گذارانی که تمام تمرکز خود را بر هدف اصلی یعنی کنترل تورم و بازگرداندن آن به دو درصد معطوف کرده‌اند، اراده محکم‌تری را برای ادامه راه دارند و به نظر می‌رسد که مسیری سخت و طولانی در انتظار بازارها باشد.
این تنها سپتامبر تلخ بورس‌های جهانی نبود. بر اساس داده‌های بلومبرگ، ماه سپتامبر از لحاظ تاریخی یکی از بدترین ماه‌ها برای سهام جهانی بوده است جایی که میانگین بازدهی شاخص S&P۵۰۰ در ماه سپتامبر و برای دوره ۳۰ ساله منفی ۰.۳۴ درصد و برای دوره ۱۵ ساله منفی ۰.۲۶ درصد بوده است. در برش زمانی ۵ ساله نیز شاهد ثبت میانگین منفی ۰.۹۲ درصد این شاخص در ماه سپتامبر هستیم. به این ترتیب سپتامبر تنها ماهی است که بازار به طور متوسط در هر دوره زمانی کاهش داشته است.
در این خصوص بخوانید: سپتامبر تلخ بورس‌های جهانی
تاج پادشاهی فدرال رزرو بر سر شاخص دلار
در این بین قطعا اقتصاد جهانی نگاه ویژه‌ای به سیاست‌های فدرال رزرو نسبت به دیگر بانک‌های مرکزی دارد و اقدامات بانک مرکزی ایالات متحده به عنوان اقتصاد اول دنیا، تاثیر بسیار بیشتری بر بازارها خواهد داشت. روز ۲۱ سپتامبر فدرال رزرو در پنجمین اقدام خود مبنی بر کنترل اژدهای تورم توسط افزایش نرخ بهره، این نرخ را پس از ۱۴ سال به ۳.۲۵ درصد رساند. اما تنها بانک مرکزی آمریکا نبود که به چنین اقداماتی دست زد بلکه دیگر کشورها نیز یکی پس از دیگری برای کنترل رشد قیمت‌ها به افزایش نرخ بهره خود روی آوردند تا شاهد یک اتحاد جهانی برای مبارزه با غول تورم باشیم.
همین موضوع باعث شد که شاخص دلار با رشد قابل توجهی به بالای ۱۱۴ واحد نیز برسد و رکود ۲۰ ساله جدیدی را به ثبت برساند و فاصله خود را با یورو بیش از پیش افزایش دهد. در این میان اما اتفاق دیگری نیز رخ داد. سیاستگذاران بریتانیا در بودجه خود پیشنهاد افزایش معافیت‌های مالیاتی را داده‌اند که تا حدودی برخلاف سیاست‌های انقباضی رخ داده در سطح دنیاست که حتی واکنش صندوق بین‌المللی پول را نیز در پی داشت. همین موضوع باعث شد تا پوند نیز مسیری نزولی را در مقابل دلار پیش بگیرد و احتمال تکرار داستان یورو برای این اسکناس انگلیسی نیز پررنگ شود. در تصویر زیر روند تغییرات «شاخص دلار» و همچنین نسبت‌های «یورو به دلار» و «پوند به دلار» را طی ماه سپتامبر مشاهده می‌کنید.
ریزش ۱۰ درصدی سهام جهانی در سپتامبر
بازارهای جهانی سهام که چندی پیش به عنوان مامنی برای سرمایه‌گذاران در دوران تورمی شناخته می‌شدند، در ماه سپتامبر یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای خود را به نمایش گذاشتند. شاخص نزدک (Nasdaq) در سپتامبر بازدهی منفی ۱۰.۳ درصدی را به سهامداران خود تقدیم کرد و شاخص S&P500 نیز با ثبت شرایطی مشابه ۹.۶ درصد از ارتفاع خود را از دست داد.
افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی که منجر به کوچ سرمایه‌گذاری از بازارهای مالی به سمت بانک‌ها می‌شود از یک سمت و مشاهده نشانه‌های رکود در وضعیت تولید و فروش شرکت‌ها از سمت دیگر، از اصلی‌ترین دلایل این روند نزولی نسبتا سنگین در بازارهای سهامی بوده است. روز گذشته حتی شاخص مدیران خرید شیکاگو از ورود این شاخص به زیر عدد ۵۰ خبر داد که به خوبی نشان می‌دهد وضعیت صنایع به خوبی ماه‌های گذشته پیش نمی‌رود.
عقب‌نشینی ۱۰ درصدی پادشاه رمزارزها
ماه سپتامبر برای بازار ارزهای دیجیتال نیز چندان جالب نبود و بیت‌کوین به عنوان معروف‌ترین، بزرگترین و محبوب‌ترین کریپتو که به پادشاه رمزارزها نیز معروف است، نهمین ماه میلادی را با افت قیمت ۱۰.۳ درصدی پشت سر گذاشت.
زمستان سخت، آسان می‌شود؟
از زمان شروع افزایش روزافزون تورم در دنیا به خصوص کشورهای اروپایی، همواره صحبت از فرارسیدن یک زمستان سخت در میان بود که با شروع جنگ روسیه و اوکراین و کاهش شدید عرضه انرژی‌هایی مانند نفت و گاز به کشورهای قاره سبز، بیش از پیش تشدید شد. در آن زمان قیمت نفت به نوسان خود در بالای کانال ۱۰۰ دلاری ادامه می‌داد و قیمت گاز طبیعی نیز مدام درحال افزایش بود.
اکنون اما در زمان شروع زمستان به نظر می‌رسد که شرایط به اندازه پیش‌بینی‌ها سخت نباشد. قیمت گاز طبیعی از اوج خود حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است و نفت نیز در میانه کانال ۸۰ دلاری معامله می‌شود. همانطور که تصویر زیر پیداست، نفت در ماه سپتامبر یک کاهش ۸.۵ درصدی را تجربه کرده است و این درحالیست که صحبت‌ها از احتمال کاهش عرضه ۵۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز طی جلسه بعدی اوپک پلاس خبر می‌دهند. در سمت دیگر اما گاز طبیعی کاهش بسیار زیادی را رقم زده و قیمت آن طی یک ماه نزدیک به ۱۹ درصد کاهش یافته است که کمی از نگرانی‌ها بابت زمستان سخت اروپا را می‌کاهد. این کاهش‌ها همچنین می‌تواند به کاهش تورم سپتامبر در اروپا و آمریکا بیانجامد.
برتری کامودیتی‌ها نسبت به سهام در سپتامبر
وضعیت ریزشی سپتامبر برای کامودیتی‌ها نیز رخ داد اما شدت آن به مراتب کمتر از بازار سهام بود. برای مثال مس طی این ماه تنها ۱.۶ درصد از قیمت خود را از دست داد و طلا نیز که شرایط سخت‌تری را دنبال کرده بود با یک کاهش ۳ درصدی مواجه شد و «روی» نیز که به واسطه کاهش قیمت برق نزول شدیدی را تجربه کرده بود، ۷ درصد ریزش کرد.
دلیل این کاهش کمتر کامودیتی‌ها نسبت به سهام را می‌توان در وضعیت عرضه و تقاضا بررسی کرد. مدتی بود که کشور چین به دلیل سیاست‌های کووید-صفر و همچنین رکودی که در بازار مسکن خود تجربه می‌کرد، بازار کامودیتی‌ها را با کاهش تقاضای زیادی مواجه کرده بود. اواسط سپتامبر بود که سیاستگذاران این کشور اعلام کردند که برای بهبود وضعیت بازار مسکن و خروج آن از رکود، اقدام به اعطای تسهیلاتی به خریداران و سازندگان مسکن خواهد کرد و همین موضوع باعث شد که کامودیتی‌ها به خصوص فلزات اساسی با افزایش تقاضا همراه شوند و بتوانند بخشی از عرضه‌ها را پوشش دهند.
روند معکوس اوره و متانول در سپتامبر
طی ماه‌های گذشته افزایش قیمت گاز طبیعی باعث شده بود که اوره به سقف‌های بسیار بالای قیمت دست یابد و در سمت مقابل قیمت متانول روندی کاهشی را طی کند. از این رو در بورس تهران نیز شاهد تقاضای خوبی برای نمادهای اوره‌ساز مانند «شپدیس»، «خراسان»، «کرماشا» و ... باشیم در مقابل فشار عرضه زیادی نیز بر متانول‌سازانی همچون زاگرس وارد شد که علاوه بر کاهش قیمت محصول، از افزایش هزینه انرژی و یوتیلیتی نیز رنج می‌بردند.
در ماه سپتامبر اما شرایط تغییر کرده است. کاهش شدید قیمت گاز طبیعی تاثیر بسیار بالایی بر روند قیمتی اوره و همچنین متانول گذاشته تا بعد از مدت‌ها شاهد تغییر روند در این دو محصول پتروشیمی باشیم. همانطور که در نمودار مشخص شده است، اوره در این ماه از حوالی ۷۷۰ دلار تا ۶۱۰ دلار سقوط کرده است که یک کاهش نزدیک به ۲۱ درصدی را نشان می‌دهد. در سمت مقابل اما متانول تا حدودی توانسته است روندی مثبت به خود بگیرد به طوری که حتی در اواسط ماه به حوالی ۳۲۴ دلار نیز رسید و در نهایت یک بازدهی مثبت ۱.۵ درصدی را به ثبت برساند. اگرچه قیمت این محصول همچنان از ارزندگی بالایی برای متانول‌سازان برخوردار نیست اما بسیاری اعتقاد دارند که روند ریزشی آن به پایان رسیده است.
تبادل نظر