-
تاوان بانک مرکزی غیرمستقل
چهل سال است که تورم در ایران دو رقمی است که در دو مورد سالهای ۷۴ و ۹۱ به بالای ۴۰ درصد رسید، اما در حال حاضر سه سال است که تورم بالای ۴۰درصد نهادینه شده و هماکنون به بیش از ۵۰درصد رسیده است. این در حالی است که سالهاست دولتها میخواهند نظام بانکی را اصلاح کنند، سالهاست نرخ سود منفی داریم، سالهاست تسهیلات تکلیفی داریم، سالهاست سرکوب مالی داریم و همچنین سالهاست پرش نرخ ارز را تجربه میکنیم.
-
الزامات سیاست مالی در پساتوافق
نظام مالی برای موثر بودن در جهت نقشآفرینی کلیدی بهعنوان بستر، واسطه و سکو در جهت جذب و هدایت منابع مالی مازاد در یک اقتصاد، به سمت حوزههای محتاج به منابع مالی با بالاترین توان ایجاد ارزشافزوده، باید کارا (Efficient)، منضبط (Disciplined)، شفاف (Transparent) و قانونمند (Regulated) طراحی و عمل کند.
-
فرصتهای گازی ایران در پسابرجام
حمله روسیه به اوکراین دوره طولانی و طلایی همکاری نفت و گاز بین روسیه و اروپا را به سرعت به سمت زمان پایانی خود میبرد. همکاری راهبردی که حتی در زمان جنگ سرد بین غرب و شرق ادامه داشت و بهعنوان نمونه بارزی از همکاریهای اقتصادی بین دو طرف رقیب و حتی متخاصم جلوه داشت. برای تحلیل این اتفاق و اثر آن بر گاز ایران به چند نکته زیر اشاره میشود:
-
جبران جاماندگی از مسابقه جهانی
اینک که در آستانه توافق برجامی قرار گرفتهایم و میرود تا به حول و قوه الهی، دورهای جدید را پس از گذراندن بیش از چهل سال تحریم و جنگ اقتصادی آمریکا علیه کشورمان آغاز کنیم، لازم دانستم تا مروری بر این دوران سخت داشته تا با درس گرفتن از تاریخ، فصلی جدید از روابط بینالمللی کشور را آغاز کرده و کشور را در ریل صحیح حرکت به سوی پیشرفت و ترقی قرار دهیم. این نکته را نیز در نظر بگیریم که باید نسبت به جبران دهههای عقبماندگی از کاروان در حال حرکت اقتصاد جهانی اقدام کنیم و با کاربرد دیپلماسی مثبت و سازنده بهعنوان پشتوانه آن، گام برداریم.
-
نصیب بورس از احیای برجام
پس از گذشت ماههای متمادی از مذاکرات احیای برجام به نظر میرسد به ایستگاه پایانی نزدیک شدهایم؛ هرچند هنوز نمیتوان به صورت قطعی نظر دارد ولی به احتمال زیاد، توافق بیش از هر زمان دیگری در دسترس است و با احیای برجام فصل جدیدی از تحولات اقتصادی پیش روی اقتصاد کشور و بازارهای مختلف آن قرار دارد. در این بین بازار سرمایه که یک دوره افت شدید قیمت و رکود ۲۴ ماهه را تجربه کرده است، با خوشبینی بیشتر منتظر این رویداد است. بهصورت سنتی وقتی که روابط مالی و تجاری بینالمللی تسهیل و توسعه مییابد، برخی از صنایع بورسی تحرک قیمتی مثبتی پیدا میکنند در کنار این صنایع، هرچند برخی صنایع دیگر به دلیل کاهش احتمالی نرخ ارز و کاهش درآمد صادراتی ممکن است تأثیرپذیری منفی داشته باشند، اما حداقل چهار دلیل وجود دارد که میتواند تأثیرات مثبت برجام را نصیب این صنایع هم کرده و حتی مجموع تأثیرات را به سمت مثبت متمایل کند.
-
سیاستگذاری پسابرجام در سه گام
اکنون که شواهدی از احیای توافق برجام بین ایران و کشورهای ۱+۵ نمایان شده است، سیاستگذاری اقتصادی معطوف به آینده میتواند دورنمای متفاوتی داشته باشد. در چهار سال گذشته، سیاستگذار اقتصادی مجبور بود اوضاع را بهنحوی مدیریت کند که وضع آشفته، بدتر نشود. افول سرمایهگذاری، اشتغال، تولید، درآمد و قدرت خرید مردم، به علاوه بیثباتیهای شدید قیمتی و مالی و عدم تعادلهای بودجهای و سرکوب دستمزد و بهره وجود داشت و سیاستگذار سرگرم مدیریت این اوضاع ناگوار بود.
-
الزامات جذب سرمایه در صنعت نفت
در چند روز گذشته امکان توافق در مذاکرات بیشتر شده است. برای بررسی پتانسیلهای این توافق برای ارتقای اهداف صنعت نفت و گاز ایران باید به چند پیششرط با نگاه عملی و موثر برای جذب سرمایه و تکنولوژی توجه کرد.
-
بخشنامهای علیه بخشنامهگرایی
روز نکوداشت نهادهای مدنی و تشکلهای خصوصی را سپری کردیم و البته که رسانههای دولتی و شبهدولتی توجه قابل اعتنایی به این روز نداشتند، اما در همین روزها یک بخشنامه از سوی معاون حقوق رئیسجمهور خطاب به همه وزارتخانهها، موسسههای دولتی استانداریها و سایر دستگاههای اجرایی صادر شده است که نشاندهنده واقعبینی و درک درست و دقیق این معاونت از کسبوکار و اقتصاد ایران دارد.
-
چرا برجام هنوز مهم است؟
زمان در عالم سیاست عنصری بسیار مهم و تعیینکننده است. برجام در سال ۲۰۱۵ معنایی در داخل ایران و در منطقه و نظام بینالملل داشت که امروزه در سال ۲۰۲۲ دیگر همان معنا را ندارد. معنای آن کاملا عوض نشده است، اما بیتردید ثابت هم نمانده است. فضا و شرایط منطقهای، بینالمللی و داخلی ایران در سال ۲۰۱۵ به مراتب متفاوتتر از امروز بود. اگر از تعبیرهای بازاریابان و برندسازان بهره بگیریم میتوانیم بگوییم برجام در سال ۲۰۱۵ یک برند و کالای تازه و جذاب در بازار سیاست بود و مشتری از همه ابعاد آن خبر نداشت، اما امروز برجام را باید یک برند مستعمل در نظر گرفت که قرار است احیا شود و دوباره وارد بازار سیاست شود، بیآنکه اسم جدید و محتوای جدیدی برای آن انتخاب شده باشد. پس بیدلیل نیست که افزون بر سیاستمداران، اهالی کسبوکار و تجارت و حتی رسانههای بزرگ هم با احتیاط با آن برخورد میکنند.
-
لطفا سیاستمداران بخوانند
همانگونه که شاهد هستیم تلاشهای ماهها (اگر مقطع مردادماه سال ۱۳۹۹ را بهعنوان یک نقطه عطف در تاریخ ریزشهای بورس بدانیم) و سالها، مصاحبه و موضعگیری و جلسات مقامات پولی و مالی و انواع ترفندها از جمله توقف عرضههای اولیه یا حرکات و تاکتیکهای صندوق تثبیت و نهادهای حقوقی هیچکدام نتوانست رونق مورد نظر را به بازار سرمایه کشور برگرداند. بیایید با خود صادق باشیم. حتی ابراز این نکته توسط متبحرترین کارشناسان که بازار ماههاست از لحاظ همه شاخصهای مالی در دامنه ارزندگی قرار دارد نتوانست به ماهها رکود و افسردگی غلبه کند. نماد بانکها را ببینید و وضعیت بازار سرمایه در تاریخی که این نوشته به رشته تحریر در میآید را ملاحظه کنید و بیشتر از همه سیاستمداران ما نگاهی به شاخص بیندازند و ببینند که الزامات یک بازار پر رونق چیست؟
-
دورنمای احیای برجام
سایهها و ابهام از مذاکرات وین رخت برمیبندد. واقعیت آن است که دیپلماسی هستهای ایران در ۱۶ ماه گذشته همواره تلاش داشته تا زمینه لازم برای حداکثرسازی حقوق سیاسی، اقتصادی و راهبردی جمهوری اسلامی را فراهم آورد. مذاکرات وین اگرچه از اردیبهشت ۱۴۰۰ آغاز شد، اما ادامه این مذاکرات از آبانماه ۱۴۰۰ بار دیگر در جهت تأمین حقوق اقتصادی و راهبردی کشوری بوده است که در روند خروج ترامپ از برجام با چالشهای ابهامی روبهرو بودهاست.
-
سکانداران جدید بازار نفت
بازار جهانی نفت دستخوش تحولات عمدهای شده است. صادقانه بگویم، این بازار را من دیگر نمیشناسم. بازار جهانی نفت، چهره عوض کرده، معادلات زیادی جا به جا شده است. نیاز به بازآموزی نفتی-گازی داریم. نفتفروشی در شرایط تحریم، نگرش ما نسبت به بازار جهانی را هم تحریمزده کرده است.
-
رسالت رسانه در تاریخ و جغرافیای امروز
یک فعال اجتماعی نیجریه ای قرن نوزدهم گفته بود که «وجدان چونان یک زخم باز است، فقط حقیقت آن را التیام میبخشد.» نمیدانم آیا در همه جوامع وجدان انسانها، بهعنوان کانون آگاهی و احساس انسانی و همدلی اجتماعی، بخش زخمخورده و رنجور شخصیت آنان است یا این تجربه مردمانی است که در برخی جوامع خاص زندگی میکنند؟ اما به هر حال در این گفته حقیقتی نهفته است و آن اینکه راه التیام بخشیدن به وجدان مجروح، که چونان زخمی باز هم رنجآور و دردآفرین است و هم مجرایی برای ورود انواع آلودگیهای ناخواسته، استفاده از مرهم حقیقت و بازگشایی واقعیتها و براندازی پردههای فریب و نیرنگ و گمراهی است. اما در هر جامعه این کار در ذات خود چه کار سخت و پرتعبی است! آیا یک رسانه میتواند به راحتی چنین نقشی را ایفا کند؟
-
سه ضلع تأثیرگذاری یک رسانه
تولد رسانه «فردای اقتصاد» با یک تیم مجرب و متعهد به مسائل علمی خبر مبارکی است. کشور به رسانههای اقتصادی وزین و آگاهیبخش بیشتری نیاز دارد. یک رسانه تاثیرگذار در بدو تولد باید در سه زمینه هدف بنیادی، ارزشهای رسانه و سیاستهائی که بر فعالیتهای رسانه حاکم است تصمیمگیری و آنها را عملیاتی کند.
-
طراحی فردا
درسهای آیندهپژوهی برای عرصهای پر نوسان؛ « اقتصاد»
-
نقش رسانه در رقابتی کردن اقتصاد
این یادداشت را با یک سؤال ساده شروع میکنم. رقابت خوب است یا بد؟ برای پیدا کردن جوابی ساده به بازی فوتبال نگاه کنیم. اگر رقابت نباشد چه بر سر بازیکنها خواهد آمد، تیمها چه خواهند شد. اگر مسابقات و بازیهای تدارکاتی که همگی در بستر رقابت شکل میگیرند را از فوتبال حذف کنیم دیگر آیا بازیکن برجستهای خواهیم داشت؟ قطعا خیر. البته برای رقابت کردن در فوتبال لازم است از آموزش غافل نشویم. تکنولوژیهای نو به وجود آوریم یا وارد کنیم. مدیریت کارآمد برقرار کنیم و اگر توانستیم مربی خارجی استخدام کنیم و امثالهم...
-
نقش رسانه در قلمرو انکار بدیهیات
عجیب به نظر میرسد، اما «عدم تفاهم بر سر بدیهیات» مانع بسیار مهم توسعه در کشورهایی نظیر ایران است. بههمین دلیل هم یکی از برجستهترین نقشها و مأموریتهای رسانهها و دانش ارتباطات در چنین کشورهایی «قابل فهم کردن و ترویج» امور بدیهی و واقعیتهای اثباتشده است.
-
رسالت رسانه اقتصادی در جامعه بدونِ سوال
اقتصاد ایران نه تنها از نظر روندهای بلندمدتِ متغیرهای اصلی، مانند رشد اقتصادی، تورم، اشتغال، فقر، توزیع درآمد و شاخصهای کیفیت زندگی مانند محیط زیست، تصویر مناسبی را از خود به نمایش نمیگذارد بلکه چند سالی است که در تحولات کوتاهمدت هم با گرفتاریهای جدی مواجه شده است. بهگونهای که شاید اغراق نباشد اگر بگوییم از سال ۱۳۹۷ به بعد، گذران روز به روز اقتصاد هم به سختی انجام میشود.
-
مأموریت «فردای اقتصاد» چه باید باشد؟
رسانه اقتصادی مترقی و متعهد کالایی تجملی نیست؛ هسته اصلی توسعه عادلانه است.
-
مأموریت یک رسانه اقتصادی
یک رسانه مستقل، چه اقتصادی چه غیر آن، باید در پی منافع عمومی یا منافع ملی باشد و در خبررسانی و تحلیلهای خود از نظریههای علمی ناظر بر این هدف استفاده کند.